Zor zamanlardan geçiyoruz ve bu zamanlar bile bize yeni şeyler öğretecektir; anlayışlı olmak ve anlaşılmak üstüne uğraş gösterebilirsek. Birçoğumuzun evlerden hayatına devam ettiği ve çocukların ister istemez eğitimlerini online devam ettirdiği bu dönemde süreci tüm aile bireyleri için kolaylaştırıcı ışık halkası getirmeyi denemeliyiz.

Anne ve baba olarak pandemi sürecinde nasıl bir yöntem içerisindesiniz? Duygularınız ve enerjinizi nasıl yönetiyorsunuz? Kesintisiz ekran karşısında almak ve uzak ilişkiler belirlemek sizleri nasıl etkiliyor? Çocuklarınızın duygularını anlamaya başlamadan önce kendinize durup bunları sorabilmenizi ve önce kendinize takviye olabilmeniz gerekiyor. bu nedenle öncelikle sizin nefes alabilmeniz, sıkıldığınız süre birazcık sakinleşip her tarafta devam edebilmeniz, eşler olarak birbirinize yardım olabilmeniz birincil ağırlık taşıyor.

Tasarlama haritası yapın

Işlem içerisinde keza sizin hem çocuğunuzun konut içerisinde bambaşka sorumlulukları olacağı için bunları öncesinde aile içinde oturup konuşabilmek ve bütün bireylerin bunların farkında olan olması süreci kolaylaştıracaktır. Çocuğun yaşına ve yapısına göre, mutlaka birlikte bu konuşma ve planlama yapılmalıdır. Çocukların evden eğitim aldığı bu süreçte bir planlama haritası oluşturularak, haritanızda hangi derslerin olduğu, ne zaman ara verildiği, ne zaman yemek yemek vaktinin olduğuna dair notlar, çizimler veya resimler bulunmalıdır.

Bu harita çocuğun her an görebileceği bir yere asılmalı. Üzerine çeşitli resimler çizip renkli, neşe saçan ve ola ki oyuncu ışık halkası getirilmeli. Bu harita içerisinde hangi kısımlarda anneden veya babadan takviye almaya gereklilik duyabilir, hangi kısımlarda kendisi süreci devam ettirebilir konuşulmalı.

İşbirliği yapın

Yapılacak her aktivitede belli zamanların olması, bunları planlarken de birlikte değerlendirebilmek kayda değer. İşbirliğinin oluşabilmesi için çocuğunuza seçenekler sunarak süreci kolaylaştırabilirsiniz. Önce oyun mu oynayalım, yemek mi yemek yemek istersin? Ödevlerini bitirdikten daha sonra mı çizgi film izlemek istersin yoksa acilen mi? Bu süreçte anne ya da baba evden çalışıyor ise çocuğuyla geçireceği vakti planlarken “Acilen benim birazcık çalışmam gerekiyor, sen bu sürede neler yapabilirsin acaba bunu birlikte düşünelim mi birazcık?” gibi seçenek sunmak, işbirliğine teşvik eden tutumlarda bulunmak kayda değer.

Eleştirel ebeveyn tutumlarından kaçının

Eleştiride bulunmak çocuğunuzun hatasını ve eksiğini görmesini sağlamaz. Aksine yetersiz, önemsiz ve suçlu hissetmesine niçin olur. Eleştiri ve öğütleri bir kenara bırakarak daha az sözcük kullanarak, yapılması gerekenin açık konuşmak gerekirse neyse yalnızca bunu hatırlatmak yeterlidir. Güzel çalıştığı ve uyumlandığı herhangi bir konuda (bu ödevleri olabilir, konut içinde gösterdiği bir davranış olabilir) “çok hoş çalıştın, sen iyi bir çocuksun” olumlamaları gerçekleştirmek çocuğun her konuda sizinle uyumlanmasını kolaylaştıracaktır.

Düş kırıklıklarıyla baş edebilmelerini öğretin

Pandemiyle birlikte düzen değişikliği ve manevi eksikliklerin daha çok hissedilmesi söz konusu oldu. İstenilen saatte dışarı çıkmak, istenilen ortamlarda sevinçle vakit geçirebilmek, okula gitmek, arkadaşlarla vakit geçirebilmek, sevdiklerimize korkusuzca sarılmak ve bağlantı edebilmek gibi birçok eksiklik. Sahip olamadığı ya da tamir edemeyeceği bir durum için çocuğunuz gözyaşı döktüğünde desteklemek, duygusunu bilmek, “evet çok üzüldün, bu seni üzdü, kızdırdı” gibi ifadelerle duygularını gördüğünüzü hissettirerek konuşabilmek, ses tonunuzu yumuşatmak süreci sağlıklı geçirmelerine yardım verecektir.

Duygu düzenleyici oyunlara çokça yer verin

Amacımız bedende biriken gerginlik ve öfke duygularının dışarı atılmasını karşılamak. Sakinleşmeyi sağlayan nefes teknikleri, uygun zıplamak, müzik açarak gülünç danslar etmek, kovalamaca oynamak, kısa yürüyüşler yapmak, çocuk yogası gerçekleştirmek, hamurla oynamak, suyla oynamak gibi. Bu yöntemleri çocuklarınıza öğreterek kardeşlerin kendi arasında oynamalarını da özendirme edebilirsiniz.

İhtiyaçlarını karşılarken bağımsızlığa da özendirme edin

Bu dönemde yaşadıkları gerginlik nedeniyle çocuklarımız önceden kazandıkları yetileri sanki unutmuş gibi daha bebeksi konuma gerileyebilirler. Yemeğini kendi yiyen çocuğunuz sizin yedirmenizi isteyebilir, tuvaletine rahatça dışarı giden çocuğunuzun altına kaçırması, uyku öncesinde sakinleşmede zorluklar, istediği yapılmadığında uzun zaman gözyaşı dökmek gibi. Böyle durumlarda “sen büyüdün, hadi bakalım kendin yap” veya “beni çok yoruyorsun, niçin böyle davranıyorsun” gibi cümleler kullanmak çocuğunuzun daha öfkeli ve tedirgin olmasına neden olabilir.

Bunun tam tersi bir yaklaşımla, mesela yemeği sizin yedirmenizi isteyen çocuğunuza “anladım bugün benim sana takviye olmamı istiyorsun, benim güzel çocuğum annesi yedirsin istemiş, o süre bir kaşık ben vereyim diğer kaşığı sen al” diyerek temin etmek ama kendisinin bu yetisini de destekleyici bir yerden karşılık verebilmek kayda değer.

Kardeş kavgalarında bu hatalara düşmeyin!

Kardeş kavgaları, anne babayı paylaşamama, evdeki büyük çocuktan küçüğü yöneticilik etmesini ummak, ilişkileri arasındaki dengeyi sağlamak zorlaştı. Buralarda en önceliğimiz büyük ve minik çocuk ayrımını kenara bırakarak her çocuğun kendine özel sınırları olduğunu hatırlamaktır. Büyük çocuk küçüğü idare etmek ve küçükle ilgili sorumluluk üstlenmek mecburiyetinde bırakılmamalıdır. Çocukların sorumluluğunu alması gereken tek birey ebeveynlerdir. Rızası görülerek, isteği var ise çocuklar birbirine destek olmalıdır. Oyuncaklarını paylaşmak istemiyorlarsa bu hoşgörüyle karşılanmalıdır.

Kavga durumları yaşanıyorsa, anne ya da baba durumu anlamalı, bir konuşma alanı açarak duyguları üzerinden çocukların da birbirlerini anlamalarını sağlamalı sonrasında telafi edebilmeleri için; “size güveniyorum, hadi bakalım daha ağırbaşlı kalmayı deneme zamanı” diyerek onlara baht vermelidir. Ayrı odalara yollamak, taraf yakalamak, cezalandırmak istemediğimiz yöntemlerdendir. Cinayet belirlemek yerine yaşanılan durum her ne ise telafi edebilmelerini karşılamak gerekir.