Varyasyon nedir?

Varyasyon kelimesi dilimize Fransızcadan girmiştir ve “değişim, çeşitleme, öbür biçim” gibi anlamlara sahiptir ancak farklı alanlarda farklı anlamları bulunmaktadır. Aslında Latince “variare” yani “başkalaştırmak” kökünden türemiştir.

Varyasyon fiilen “bir durumda, miktarda, seviyede belirli sınırlar kapsamında görülen bir değişim veya hafif bir çeşitlilik hali” demektir. Buna ek olarak gökbilim, biyoloji, matematik, müzik ve dilbilimde de öbür anlamlara sahiptir.

Biyoloji terimi olan varyasyon, bir türün bireyleri aralarında görülen farklılıklar, karakterlerde görülen değişiklikler” anlamına gelir ve bu duruma genetik varyasyon denmektedir.
Astronomi terimi olarak varyasyon “bir gök cisminin kendi yörüngesinden sapması veya hareketinde bir sapma olması” anlamına gelmektedir. 
Matematik terimi olarak ise varyasyon bir fonksiyonun argümanı ya da argümanlarının değerindeki küçük değişikliklere alt olarak fonksiyonun değerinin değişmesi anlamına gelir. 
Müzik terimi olarak varyasyon çeşitleme anlamına gelir, yani bir parçanın melodisinde, ritminde, temposunda vb. hafif şartların değişmesi yaparak oluşturulan yeni versiyon demektir, bu durumda parça değiştirilmiş olsa da hala tanınabilir durumdadır.

Dilde varyasyon ise bir dilin yaş grupları, coğrafi konum vb. etmenlere bağlı olarak öbür şekillerde konuşulması, dilde görülen çeşitlilik hali anlamına gelir.

Kalıtımsal varyasyon nedir?

Genetik varyasyon, kalıtımsal mutasyonun bir sonucu olarak bir türün üyeleri aralarında veya bir türün grupları aralarında görülen genomların öbür olması durumudur. 
Her bir gen havuzu içerisindeki değişik gen çiftleri bulunur. Varyasyon ayrıca bir topluluğun içerisinde keza de üyeler aralarında görülebilir, farklı genler taşıyan taşıyıcılar bu duruma yol açar.

Kalıtımsal varyasyon esas olarak mutasyondan kaynaklanır, mutasyon ise kromozomların kimyasal yapısındaki kalıcı değişikliklerdir. Hem gen çiftlerinde değişimlere yol açan bir diğer durum da kalıtımsal rekombinasyondur.

Bir kalabalık içerisindeki bireylerin arasında görülen genetik varyasyon belli seviyelerde saptanabilir. Kalıtımsal varyasyonun, niceliksel özelliklerde (durmadan değişiklik belirten ve çoğu gen tarafından kodlanan özellikler) ya da ayrık özelliklerde (ayrı kategorilere düşen ve bir veya birkaç gen tarafından kodlanan özellikler) görülen fenotipik değişikliklerin gözlenmesiyle saptanması mümkündür.

Kalıtımsal varyasyonu keza protein elektroforezi sürecinde enzimlerin seviyesinde görülen değişimleri inceleyerek de belirlemek mümkündür. Polimorfik genlerin her bir lokusunda ansızın pozitif gen çifti bulunur. Böceklerde ve bitkilerdeki enzimlerde kodlanan genlerin yarısı polimorfik olabilir, oysa omurgalılarda polimorfizm daha nadir görülmektedir.
Sonuç olarak kalıtımsal varyasyon genlerde yer alan nükleotidlerin içindeki bazların dizilimindeki farklılıklardan kaynaklanmaktadır. DNA incelenmesi sonucunda genlerin keza kodlama bölgelerinde ayrıca de kodlama olmayan intron bölgelerinde genetik varyasyona rastlanmıştır.

Coğrafi varyasyon ise bambaşka bölgelerde yaşamış popülasyonlarda görülen genetik farklılıklardır, bu durumun sebebi ise doğal seçimi ya da genetik sürüklenmedir. Mayoz ayrılma sırasında yaşanan kros over ve tesadüfen ayrımlama süreçleri sonucunda yeni gen çiftleri veya gen çiftlerinin yeni kombinasyonları oluşabilir. Hem rastgele dölleme de varyasyona yo açabilir.

Varyasyon örnekleri

Bir insanın deri rengi, saç rengi, göz rengi, gamzeleri ve çilleri gibi özellikler popülasyon içerisinde görülen genetik varyasyona birer örnektir. Ot Gibi Yaşama aralarında görülen kalıtımsal varyasyona ise et yiyen bitkilerin yapraklarındaki başkalaşım veya polen taşıyıcıları cezbetmek için böcekleri hatırlatan çiçeklerin oluşumu misal verilebilir.
Bitkilerde görülen gen değişikliklerinin sebebi genellikle gen akımıdır. Polenler rüzgar veya bir çiçek tozu taşıyıcı aracılığıyla büyük mesafeleri kat ederek bir bölgeden diğer bir bölgeye taşınır.

Hayvanlarda görülen genetik varyasyona ise astarlı çitalar, uçabilen yılanlar, ölü taklidi yapan hayvanlar ve yaprakları taklit eden hayvanlar örnek verilebilir. Bu nesil varyasyonlar hayvanların içinde bulundukları çevre koşullarına daha iyi adapte olabilmesini sağlar.

Varyasyon kelimesinin sözlük anlamı

1. Değişik biçim, varyete: 
2. biy. Metamorfoz. 
3. müz. Çeşitleme. 
4. dil b. Bir dil içindeki çeşitler.
5. Bir Takım karakterler bakımından bambaşka olma, orta durumdan sapma. 
6. cins tipine kadar açıklanmış karakterlerde görülen ayrılıklar.

Varyasyon kelimesinin İngilizcesi

1. variation

Kaynak:

https://en.wikipedia.org/wiki/Genetic_variation

www.tdk.gov.tr

Kaynak: www.nedir.com URL: https://www.nedir.com/varyasyon