Sabah Gazetesi'nden Hazal Ateş'in haberine kadar milyonlarca gence iş fırsatı yaratan, part-time çalışmada sosyal emniyet, müsade, kıdem tazminatı gibi haklar güvenceye alınıyor.

Üniversiteli gençlerin istihdam edilmesini kolaylaştıracak, yeni egzersiz modelleri ve teşvikleri de taşıyan adımlar devreye giriyor. Türkiye'de devlete ait kayıtlara kadar kısmi çalışanların sayısı 200 bini geçiyor. Geleceğin mesleklerinde yeni meslek olanakları oluşturmaya katkı maddesi sağlayacak geçiş destekleri de yeni yıldan itibaren yaşama geçirilecek. Yeni yıldan önce Meclis'e sunulacak yasal düzenlemeyle bu kapsamda çalışanların hafta tatili, takvim ücretli izni ve kıdem tazminatına yargı kazanma süreleri İş Kanunu'nda açık açık belirtilecek.

Parttime çalışmada merak edilen soruların yanıtları şöyle:

Part-time çalışmada ücretler nasıl hesaplanıyor, yasal koruma var mı?
İş Kanunu'na kadar bütün süreli sözleşmede haftalık egzersiz süresi 45 saat olarak uygulanıyor. Kısmi süreli sözleşme de haftada 30 saat ve altındaki süreler için yapılıyor. Sigorta bildirimleri çalıştıkları saatlerin güne çevrilmesi sonucunda oluşan prim günleri alınarak yatırılır. Hesaplama her bir 7.5 saatlik alıştırma 1 gün olarak kabul edilerek gün kesirleri bütün gün alınarak gerçekleştiriliyor. Bu ayın sonunda yapılacak düzenlemeyle çalışanların hafta tatili, yıllık ücretli izni yargı etme süresi ve kıdem tazminatına adalet kazanma sürelerine teferruatlar kanunda açık şekilde ortaya konulacak.

Part-time çalışanlar yetersiz günlerin primini tamamlayabilir mi?
Emeklilik için beceriksiz prim gününü 30 güne bitirmek çalışanın tercihine bırakılmış durumda. İsteğe yan veya borca girme yoluyla yetersiz prim günlerinin tamamlanması mümkün. İsteğe bağlı sigorta ve borçlanmada jurnal en düşük ödenti ile bunun 7.5 katına değin prim ödeme imkânı bulunuyor. Ayda 12 gün prim yatıran isteğe tabi sigorta ile kalan 18 günün primini ödeyebilir. İsteyen yetersiz günlerini emekliliğe yakın bir tarihte borçlanabilir.

Kısmi süreli çalışanın saat ücreti bütün süreli çalışana kadar bambaşka mıdır?
Part-time çalışanlar vergi ve paraya ilişkin menfaatlerde tam süreli çalışanlarla öbür işleme emrindeki tutulamaz. Tam süreli çalışanlara göre çalışılan süreye orantılı olarak ödeme yapılması gerekiyor. Mesela ayda 30 gün çalışan işçiye net 3 bin lira üzerinden günde 100 lira veriliyor, 10 gün çalışana da günlük 100 lira ödenmesi gerekiyor.

Sigorta yapılması gerekli mu?
Kısmi süreli çalışanların da sigortalarının yapılması zorunluluğu bulunuyor. Sözleşmesi aylık vergi üzerinden yapıldıysa haftalık alıştırma süresi dikkate alınmadan 30 günlük sigortalı bildirilir. Bu durumda ödenecek aidat de brüt minimum ücretin altında olamaz. Kontrat saat ücreti üzerinden gerçekleştiyse bir ayda çalışılan süreler toplanır ve günlük 7.5 saat olan egzersiz süresine bölünür. Hesaplanan gün sayısı üzerinden prim yatırılır. Bu hesaplamada 7.5 saatten eksik olan küsuratlar da 1 gün kabul ediliyor.

Genel afiyet sigortası primi ödemesi nasıl yapılıyor?
Bir ay içinde 20 günden eksik çalışanın beceriksiz güne ait sağlık durumu sigortası primini 30 güne tamamlama zorunluluğu bulunuyor. Anne, baba, benzer üzerinden bakmakla mesul olunan kişilerin yetersiz günlerin sıhhat primini yatırması gerekmiyor. Gelir testi ile ödeme gücü olmadığı belirlenenlerin prim yatırması gerekmiyor.

Bu kapsamda çalışıp işsiz kalanlar işsizlik maaşı alabilir mi?
İsteğe bağlı sigorta ile beceriksiz prim günlerini tamamlayanlar işsizlik sigortası primi de yatırabilir. Bu durumda işsizlik maaşından yararlanılabilir.

Takvim müsade uygulaması bütün gün çalışanlara kadar öbür mı?
Parttime çalışanların takvim izni çalıştığı süreye göre belirleniyor. Ayda 10 gün çalışan bir takvim sürenin sonunda 5 gün müsade hakkı elde eder. Hukuki düzenleme ile takvim ücretli izni hak etme süresi de çalışan lehine düzenlenecek.

Kıdem tazminatında nasıl bir düzenleme yapılacak?
Kıdem tazminatına hak kazanabilmek için benzer işverene ast bir veya ansızın fazla işyerinde en düşük bir yıl çalışma zorunluluğu var. Yıllık ücretli izne hak kazanmak için de benzer şekilde bir sene alıştırma koşulu aranıyor. Kıdem tazminatı ödenmesi konusunda kısmı süreli çalışanlar lehine esneklik sağlanacak.

Mevzuata yeni iş modellerine göre güncelleme söz konusu olacak mı?
Türkiye, salgın döneminde yaygın şekilde kullanılan "kısmi süreli, evden, uzak, vardiyalı" çalışmanın ardındaki yeni tür meslek modelleri tanıştı. Bu meslek modelleri de çalışma mevzuatına armoni sağlayacak şekilde revize ediliyor. Çalışanların hakları hukuki olarak korumaya alınacak. Vergi ve çalışma koşulları net şekilde ortaya konulacak. Uzak alıştırma modellerinde internet bağlantısı olan bir bilgisayar, yazıcı, cep telefonu verilmesi gibi tüm ayrıntılar sözleşmelerle netleştirilecek.

Gençler kamu kurumlarında kısmi süreli çalışabilir mi?
Salgınla mücadele sürecinde uzaktan, kısmi çalışmanın yaygınlaştığı millet kurum ve kuruluşlarında da yeni istihdam modellerine ilişkin çalışma yapılıyor. Dönüşümlü iş paylaşımı, değişik işgücü modeli, ödünç meslek ilişkisi, yıllık meslek süreleri modeli gibi uygulamalar devreye girecek. Kamuda elastik çalışma yöntemleri uygulanırken, finansal, sosyal adalet, yardımlar gibi özlük haklar ise gizli kalacak.

Kaynak: www.sacitaslan.com URL: https://www.sacitaslan.com/200-bin-calisana-kidem-tazminati-hakki-verilecek-haberi-542372