Milliyet Gazetesi'nden Hanife Baş'ın haberine göre Corona virüs tespitinde yerli tanı kiti kullanımı açık ara önde gidiyor. Pandemi sürecinde ülkemizde tıbbi tanı kiti sektörünün büyüklüğü 20 milyar dolara ulaştı. Sektör geçen yıl 10 milyar dolardı. Yerli kit kullanım oranı da yüzde 95’leri buluyor.

Hızlı aksiyon aldık

Tanı kitinde öne çıkan firmalardan biri Bioeksen. Sağlık Bakanlığı tarafından tanı kitleri kullanılıyor. Firmanın kurucusu Canan Ketre Kolukırık, koronavirüs pandemisinin başlangıcından beri Türkiye’de 15 milyondan fazla test kiti temin ettiklerini belirterek, “Aylık 5 milyon test üretim kapasitemiz var. Bunun artırılması ve aylık 10 milyon test üretilmesi için de çalışmalarımız sürüyor. Halen hem Sağlık Bakanlığı hem de özel hastanelere kit temin etmeye devam ediyoruz” dedi.

Pandeminin ilk günlerinden itibaren hızlıca aksiyon alarak Türkiye’de yerli kit kullanımını sağladıklarını vurgulayan Kolukırık, "Zaten o süreçte yurtdışından kit bulmak hem çok pahalı hem de tedarik açısından zordu. Bioeksen olarak amacımız, Türkiye’nin dışa bağımlılığını azaltmak ve çok yüksek fiyatlarla ithal edilen ürünleri uygun maliyetli olarak Türkiye’de üretilmesini sağlamak. Sağlık Bakanlığı Referans Viroloji Laboratuvarları’nda yapılan çalışmalarda doğruluğumuzun yüzde 97’nin üzerinde olduğu tespit edilmiştir. Uluslararası sağlık örgütleri tarafından da ürünümüz düzenli olarak denetlenmektedir. Kitimiz 55 dakikada sonuç veriyor. Çok yakında duyuracağımız yeni teknolojiyle bu süreyi 40 dakikanın altına indireceğiz" diye konuştu.

Canan Ketre Kolukırık, hem kapasite artışı hem de Amerika Sağlık Bakanlığı (FDA) onayı ile birlikte yurtdışı satışlarının artış gösterdiğini de dile getirerek, “Dünyanın farklı ülkelerine ihracat gerçekleştiriyoruz. Kapasitemizin çoğunu Türkiye için kullanıyoruz. Yurtdışına ise 5 milyon test satışı yaptık. Avrupa, Ortadoğu, Türki Cumhuriyetler, Güney Amerika ve Afrika’da 39 ülkeye ihracat yapıyoruz” bilgisini verdi.

20 milyar dolar

Türkiye’de tanı kiti pazarını da değerlendiren Kolukırık, şunları söyledi: “Tıbbi tanı cihazı sektörü 2020 öncesinde yılda yaklaşık 10 milyar dolarlık bir sektörken, şu anda tahminen yılda ortalama 20 milyar dolarlık bir sektör haline geldi. Pandemi öncesi tanı kitleri genelde HIV, HBV tespiti için kullanılıyordu. Pandemi tüm firmaları Kovid-19 test kiti üretmeye teşvik etti. Bioeksen olarak yerli üreticilere önderlik ettiğimizi düşünüyoruz. Biz kiti geliştirdikten sonra piyasaya çok sayıda yerli kit giriş yaptı. Dışa bağımlılığımız azalarak büyük çoğunluğu Bioeksen olmak üzere şu an Türkiye’de yüzde 95’in üzerinde yerli kitler kullanılıyor.”

41 kişilik ekibi var

Bioeksen 2014’de KOSGEB Ar-Ge İnovasyon desteğini alarak kuruldu. Kurucusu Canan Ketre Kolukırık. 2014’den beri 32 farklı Ar-Ge projesini TÜBİTAK, Kalkınma Bakanlığı ve KOSGEB desteğiyle gerçekleştirdi. Bu projeler sonucunda 164 farklı moleküler biyoteknoloji ürünü ortaya çıktı. 2019 yılında ürünlerinin Türkiye çapında satışına başladı. Sağlık Bakanlığı, Türk Silahlı Kuvvetleri ve Tarım ve Orman Bakanlığı gibi kurumlarda kullanıldı. 41 kişilik ekipleri bulunuyor.

Kolukırık, “Patojen tanısında günler süren analizleri saatler mertebesine indiren inovatif çözümlerimiz, bulunduğumuz sektörde hızla ilerlememizi sağladı” diye konuştu.

Teknolojik ürünü kabul ettirmek zor

Kolukırık, gerek ailesinin gerekse de çalışma arkadaşlarının desteği sayesinde kadın bir girişimci olmakla ilgili bir engelle karşılaşmadığını ifade ederek, “Ancak Bioeksen’in kuruluşunda girişimci olmanın genel zorlukları olan finansal destek ve başlangıç sermayesi eksikliği önemli sorunlardandı. Ayrıca Türkiye’de teknolojik bir ürün üretmenin ve bunu kullanıcılara kabul ettirmenin de kolay olduğunu söyleyemem. Bioeksen olarak bugüne kadar hep mevcut teknolojinin bir adım ötesini geliştirmeye çalıştığımız için ilk yıllarımızda rutin kullanıcılar tarafından kabul görmemiz biraz zor oldu. Şimdi bu durum tersine döndü” diye konuştu.

Fiyatı 3-10 $ arasında

Canan Ketre Kolukırık, tanı kiti fiyatlarıyla ilgili de, “Dünyada üretilen ülkeye ve kitlerin teknolojilerine göre değişken fiyatlar mevcut. Bizimle aynı teknolojide olan kitler, kalitesi ve markasına göre 3-10 dolar arasında satılıyor” dedi.