Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bugün başkanlık ettiği toplantıda Borsa İstanbul’da kaldıraçlı pozisyonlardaki teminat açığı kaynaklı bariz düşüşün ortaya çıkardığı sorunların çözümü için şirket hisselerinde manipülasyonu zorlaştırmayı da taşıyan düzenlemeler geliyor.
Piyasa katılımcıları ve uzmanlar mümkün düzenleme değişiklikleri aralarında vadeli pay sözleşmelerinin sayısının azaltılmasının da bulunabileceğini ifade ettiler.
ÜST DÜZEY YETKİLİ AÇIKLADI
Reuters’ta bulunan habere tarafından, kaynaklar, iki aya yakın aralıksız %150 yükseliş ve takip eden 10 günlük düşüş döneminde açılan pozisyonlar sebebiyle hem büyük hem de küçük pek fazla yatırımcının hasar ettiğini tahmin ederken, bu durumun hükümet nezdinde de rahatsızlık yarattığını belirtti.
Üstteki düzey bir ekonomi yetkilisi, “Banka hisselerinde yaşanan gelişmelerin keza hesaplı ayrıca de siyasi etkileri oluyor. Benzer hareketlerin muhakkak yaşanmasının önüne geçilmesi gerekiyor. Alternatif adımlar üstünde duruluyor. Hangi adımların atılacağına kısa sürede karar verilecek” dedi.
Adının açıklanmasını istemeyen bir arabulucu kurum yöneticisi, kaldıraçlı pozisyonların yüksek operasyon hacmine sahip bankalar gibi büyük hisselerde yarattığı belirgin fiyat hareketlerinin ekonomi yönetiminde rahatsızlık yarattığını ve bunun bir daha gerçekleşmesini zorlaştıracak bir düzenleme değişikliğine Define koordinatörlüğünde gidilebileceğini ifade etti.
Benzer kaynak, “Burada bir hassasiyet oluştu, bilhassa likit banka hisselerindeki volatiliteden nedeniyle… Ne olup ne olamayacağı otoriteler tarafından belirlenecek, büyük ihtimalle haftaya kalmayacak” dedi.
Piyasa uzmanları güvence açığının yatırımcılar göre karşılanamaması halinde, aracı kurum bilançolarına yansıyabileceğine dikkat çektiler.
Bazı uzmanlar ayrıca operasyon hacminin düşük olduğu, fiyat manipülasyonuna olanak veren minik-orta ölçekli şirketlerin paylarına dayalı vadeli kontratları kısıtlayıcı adım atılabileceğini de belirttiler.
PİYASA GENELİNDE GERGINLIK AZALDI
Define ve Borsa İstanbul herhangi bir adım atılıp atılmayacağı yönündeki Reuters’ın sorusunu düzenleyici kurumlara yönlendirdi. Fakat Anapara Piyasası Kurumu’ndan (SPK) haberin yazıldığı sırada bir cevap gelmedi.
Bazı yatırımcılar göre Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası’nın (VİOP) “birincil büyük krizi” olarak niteledikleri tırmanış ve düşüşün ardındaki bariz hareketler bu hafta duruldu.
Türkiye’nin en büyük banka hisseleri .XBANK geçen hafta seri halinde taban olduktan sonra bu hafta yatay seyre geçerek piyasa genelindeki stresin azaldığını gösterdi.
Ancak Şekerbank SKBNK.IS, TSKB TSKB.IS ve İş GYO ISGYO.IS hisselerinde geçen haftadan bu yandan sürekli aralıksız taban hareketi stresin piyasanın bir takım kısımlarında son bulmadığını gösterdi. Şekerbank hisseleri birbirini izleyen yedinci günde, TSKB ve İş GYO ise sıralı altıncı günde taban oldu.
Bir kaynak, vadeli operasyon piyasasındaki pozisyonların ağırlıklı olarak beş arabulucu kurumdan işlem yapan yatırımcılarda bulunduğunu açıklama ederken, bu pozisyonların gerektirdiği teminatın yatırımcılar tarafından tamamlanmaması halinde aracı kurum bilançolarına yansıyabileceğini belirtti.
567 MİLYON LİRA TEMİNAT TAMAMLANDI
Güvence bitirme gerektiren pozisyonları taşıyan yatırımcıların Ahlatçı, Alnus, Gedik, Tacirler ve Trive Yatırım’dan işlem yaptığını gösteren iki işlemci, söz konusu üç hissedeki taban hareketi sona erene dek sıkışıklığın ve güvence sorununun çözülmeyeceğini ifade ettiler.
Hafta başında 1.4 milyar lira ile geçen haftaki 1.8 milyar liralık rekora yakın seyreden güvence tamamlama çağrısı son günlerde gerilemiş olsa da dün itibarıyla 567 milyon lira ile yüksek seyrini korudu.
Yatırımcıların kaldıraçlı pozisyonları taşımaya sürdürmek için teminat çağrısı dek peşin para, hisse ya da öteki menkul değer göstererek güvence açıklarını tamamlamaları gerekiyor.
Bu olası değilse aracı kurumların yatırımcıların elindeki hisseleri satarak güvence tamamlıyorlar. Spot hisse piyasasında düşüşlere yol açan bu satışlar beceriksiz kalırsa arabulucu kurumların kendi özkaynaklarıyla açığı tamamlaması, bu da yetkisiz kalırsa Takasbank’taki garanti fonunun kullanılması gerekiyor.
“ÜLKEMİZİN ANAPARA PİYASALARINA GÜVENİMİZ DEVAM EDİYOR”
Takasbank hafta başında en az güvence sınırlarını düşürerek piyasayı rahatlatmıştı. Büyüklüğü 1.2 milyar lira olan Takasbank garanti fonunda potansiyel tüm zararı karşılamaya yetecek olsa da, muhtemel zararların arabulucu kurumların bilançosuna yansıması ihtimal zarfında.
Gedik Yatırım konuyla ilgili Reuters’ın sorularına “Piyasalarda oluşan volatilite ile ilgili bir açıklama yapamıyoruz. Ülkemizin anapara piyasalarına güvenimiz dün olduğu gibi bugün de devam ediyor. Operasyonlarımıza benzer şekilde devam ediyoruz” yanıtını verdi.
Alnus Yatırım sorulara yanıt vermedi, ama şirkete yakın bir kaynak bir kısmı hisse olmak üzere yeterli teminat bulunduğunu açıklama etti.
Ahlatçı, Trive ve Tacirler Yatırım’dan ise haberin yazıldığı sırada bir dönüş olmadı.
VİOP’ta toplam 49 şirketin paya dayalı vadeli işlem sözleşmesi operasyon açık konumda bulunuyor. Paya dayalı her sözleşme için üç vade durmadan operasyon görürken, vade sonunda hisselerin bedensel olarak el değiştirmesiyle kontratlar tamamlanıyor.
“VADELİ İŞLEMLER AÇILMAMALI”
Daha Sonra VİOP’a dönüşen vadeli işlem piyasalarının 2005 yılında kuruluşunda devir alan Deriva Danışmanlık Idareci Ortağı Tolga Uysal, piyasadaki sıkışıklığın temel olarak pay vadeli sözleşmelerinin 30 Eylül’de dolacak vade sonunda fiziki anlaşma zorunluluğundan kaynaklandığını ifade ederek, “Bu krizin bir daha yaşanmaması için tahtası sığ olan paylarda vadeli işlemlerin açılmaması lazım” dedi.
Şekerbank, TSKB ve İş GYO hisselerindeki taban hareketinin 30 Eylül’e dek devam etmesi durumunda maddesel teslimatın yarattığı sıkışıklığın nakdi uzlaşı, yani aradaki fiyat farkının tip ile satıcı arasında mahsuplaşılması ile çözülebileceğini belirten Uysal, bu durumun ise VİOP’ta arbitraj pozisyonu açan kurumsal fonlarda zarar yaratabileceğine dikkat çekti.
Kaynak: www.superkulup.com URL: https://www.superkulup.com/borsaya-manipulasyon-duzenlemesi-geliyor-5-araci-kurumun-ismi-geciyor.html
