Lafçı Gazetesi'nden Sayime Başçı'nın haberine göre salgınla beraber derinleşen ekonomik kriz hane ulusu kazançlarını eriterek borç helezonisine iterken, yurttaş yüksek enflasyon ve zamlar sebebiyle yiyecek alışverişlerinde dahi zorlanmaya başladı. İkinci dalga evvelinde hane kazançları ve uyum basitliği dibe vururken, salgın yarıyılında uyum güçlüğü sürüklediğini beyan edenlerin oranı yüzde 70'e, yiyecek tüketmelerini karşılamakta zorlandıklarını beyan edenlerin oranı yüzde 38'e erişti.

Vasati şahsi kazançlar şubat ayından eylül ayına yüzde 4.5 oranında düşerken, hanelerin yüzde 38.8'i  ücret gibi değişmez rastgele bir kazanç elde edemedikleri gidişatta mevcut birikimleri ile bir ay bile yönet edemeyeceklerini beyan etti. 2018 senesinde aylık uyumunu çok güç sağladığını söyleyen hanelerin oranı yüzde 3.2 iken, Eylül 2020 haysiyetiyle ise bu oran yüzde 10.1'e yükseldi.

UYUM SIKINTISI ARTIYOR

Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Cemiyetsel Araştırmalar Merkezi BETAM tarafından asıllaştırılan “Covid-19 salgınının hane kazançları üzerindeki devirici tesiri” başlıklı rapor, özellikle dar kazançlı yurttaşın yaşadığı uyum güçlüğünü ortaya koydu.

Katılımcıların yüzde 30'u salgın nedeniyle kazançlarının eksildiğini açıkladı. Kendi işini yapanlar arasında ise bu oran yüzde 44'e yükseldi. Bu tablo hanelerin büyük bir kısmında uyum kasvetinin baş gösterdiğini ortaya koyarken, bu vaziyete paralel olarak hanelerin yüzde 42.7'si borçlarının çoğaldığını açıkladı.

Kazanç kayıplarına rağmen borç almak zorunda kaldığını söyleyen hanelerin yüzde 17.2'si tanıdıklarından ve iş müessesesel kanallardan borçlandığını sarihlerken, sosyal koruma vasıtalarından yararlandığını ifade eden katılımcıların oranı ise yüzde 7.9'da kaldı.

KAZANÇLAR DÜŞECEK

Araştırmaya göre, hanelerinin uyumunu sağlamakta zorlananların hisseyi, yüzde 10'dan yüzde 19.6'ya yükselirken, azıcık da olsa güçlük sürüklediğini söyleyenler ise yüzde 17.5'ten yüzde 41.9'a kadar çıktı. Ankete katılanların neredeyse yarısının önümüzdeki yarıyılda da kazançlarında düşüş beklediği vurgulandı.

MAAŞSIZ EN FAZLA 3 AY GEÇİNEBİLİYORUZ

Rapora göre, Türkiye'de yurttaşın kara gün için çok büyük bir birikimi yok. Hanelerin yüzde 38.8'i rastgele bir kazanç elde edemedikleri gidişatta mevcut birikimleri ile bir ay bile yönet edemeyeceğini sarihlerken, yüzde 37.9'luk bir öbür kesim ise mevcut birikimleriyle en fazla üç ay yönet edebileceğini ifade etti.

Her dört haneden üçü, birikimlerinin mümkün bir işsizlik gidişatında en çok üç ay yeteceğini düşünüyor. Raporda salgının geleceği ve aile bütçesi üzerine tesirlerine dair, “Hanelerin ehemmiyetli bir kısmı önümüzdeki yarıyılda da uyum kasvetinin devam edeceğini, ancak mevcut birikimleriyle bu güçlüğü aşamayacaklarını düşünmektedir” değerlendirmesi yapıldı.