Tıp tarihi aydınlandı: Tarihin ilk ampütasyonu Taş Devri'nde üretilmiş...
"Biz çiftçilik yapmaya ve daimi yerleşimler kurmaya başlamadan çok önce ırk bu ameliyatları yapıyordu"
Yaklaşık 31 bin sene önce kabiliyetli bir Taş Devri cerrahı, bir çocuğun bacağını kesti. Yeni bir araştırmada bu ameliyatın, kayıtlara geçen en eski tıbbi ampüstasyon olduğu sonucuna varıldı.
Kol veya bacağın herhangi bir bölümünün travma veya hastalık sebebiyle cerrahi operasyonla kesilmesine ampütasyon adı veriliyor. Bugün bu operasyon yaygın olsa da tarihte ilk olarak ne zaman uygulandığı bilgisi yeni kanıtlar ışığında değişiyor.
Geçen hafta hakemli bilimsel dergi Nature'da yayımlanan araştırmada, bugün Borneo diye adlandırılan adada Taş Devri'nde uygulanan ampütasyonun ayrıntıları ortaya çıkarıldı.
Çocuğun fosilleşmiş kalıntılarından alınan diş minesini inceleyen araştırmacılar, ampütasyonla bacağının alt kısmı kesilen hastanın 6 ila 9 sene daha yaşadığını belirledi.
Avustralya'daki Sidney Üniversitesi'nde atama alan doktora sonrası araştırmacı Melandri Vlok, "Bu avcı-toplayıcının fazla önemli, yaşamı korkutma eden bir çocukluk ameliyatından sağ çıkması, yaranın iyileşmesi ve sonra yıllarca dağlık arazide hareket etmesi büyük sürprizdi" diye konuştu.
Çocuğun kalıntıları, 2020'de uluslararası bir ekibin yürüttüğü kazıbilimsel kazıda Liang Tebo adı verilen bir kireçtaşı mağarasında keşfedilmişti. Araştırmacılar, mağaranın çok ücra bir yer olduğunu ve yılın yalnızca kayıtlı zamanlarda tekneyle erişilebilir olduğunu ifade etmişti.
Kalıntıların incelenmesi sonucunda bacaktaki yaranın iyileşme biçimi çözümleme edildi. Analizler, çocuğun bacağının hayvan saldırısı gibi bir olayda kopmadığını, ameliyat edilerek kesildiğini ortaya çıkardı.
Yeni araştırmadan önce tanıdık en eski ampütasyon 7 bin sene önce yaşayan bir çiftçinin sağ kolunun kesilmesiydi.
Avustralya'daki Griffith Üniversitesi'nden arkeolog ve jeokimyacı Maxime Aubert, "Borneo'daki yeni semptom, insanların biz çiftçilik yapmaya ve daimi yerleşimler kurmaya başlamadan fazla önce hastalıklı veya hasarlı uzuvlarını başarılı bir şekilde ampute etme yeteneğine sahip olduklarını gösteriyor" ifadelerini kullandı.
öte yandan, bugün bilinen şekliyle cerrahi ampütasyonlar, Britanyalı cerrah ve bilim insanı Joseph Lister'ın 1800'lerin sonunda antiseptikleri keşfetmesine kadar yaygın bir başvuru haline gelmedi.
Araştırmanın başyazarı Tim Maloney, bulguların tıp tarihinin derinliklerini aydınlattığını vurguladı:
Borneo'da 31 bin takvim ameliyat keşfinin, tıp tarihini anlamamızda çok manâlı etkileri olacak.
Kaynak: Independent Türkçe, Livescience, Sidney Üniversitesi
Derleyen: Çağla Üren
Kaynak: www.sacitaslan.com URL: https://www.sacitaslan.com/tarihin-ilk-amputasyonu-tas-devrinde-yapilmis-haberi-554305
