Geçtiğimiz Ekim ayından bu yandan, 50’den artı ülke ve Milletlerarası Af Örgütü gibi insan hakları kuruluşları, Dünya Ticaret Örgütü’ne baskı yapıyor. Çünkü, Ticaretle İlgili Fikri Sahiplik Hakları Anlaşması’nın (TRIPS) muafiyetini yürürlüğe koyması için çalışıyorlar. Bu uzlaşma, COVID-19 aşılarının üzerindeki fikri sahiplik haklarının korunmasını askıya alacak. Muafiyet talebine, aşılar dahil COVID-19 tedavileri giriyor.

COVID-19 aşı üreten ülkeler aynı zamanda aşıların büyük bir miktarını satın alıyor. Bu şart, gelişmekte olan ülkelerin koruyucu önlemlerden yoksun kalmasına yol açıyor. (Resim: Xinhua / Alamy)

TRIPS muafiyetini kabul ederlerse, gelişmekte olan ülkelerin koronavirüs aşılarını çok daha düşük bir maliyetle üretmesine veya satın almasına olanak tanıyacak. Oysa ABD ve öteki gelişmiş ülkeler kadar desteklenen ilaç endüstrisi bu harekete güçlü olarak karşı çıktı. Sonucunda, DTÖ şimdiye kadar böyle bir dokunulmazlık vermeyi reddetti.

DTÖ, son reddini Mart 2021’de verdi. O zamandan beri patentlerin kaldırılmasına yönelik siyasî ve tabandan bir takviye çıkıyor. ABD’deki Senatör Bernie gibi liderler, federal hükümeti bu ay DTÖ’nün oluşturacağı genel toplantıdan önce fikrini değiştirmeye çağırıyor. Anketler de ABD halkının genelinin bu muafiyetleri desteklediğini gösterdi.

Biden, patent muafiyetine sıcak bakıyor

Son raporlar, Biden yönetiminin fikrini değiştirmeye yakın olduğunu gösteriyordu. Oysa insanlar sağlığı yetkilisi ve Biden’in baş tıp danışmanı Anthony Fauci’nin bu hafta yaptığı yorumlar aksini öne sürdü. ABD Ticaret Temsilcisi Büyükelçi Katherine Tai ise nihayet gündemdeki soruyu yanıtladı.

Son haftalarda Hindistan’da koronavirüs ölümlerinin artması ülkeleri daha duyarlı olmaya itiyor.

Tai, Twitter’da bir yorumlama yaparak, “ABD, salgının sona ermesine yardımcı olmak için COVID-19 aşılarında IP (fikî sahiplik) korumalarından feragat etmeyi destekliyor. Bunu gerçekleştirmek için DTÖ müzakerelerine faal olarak katılacağız.” dedi. Arkasından DTÖ başkanı Ngozi Okonjo-Iweala, ülkelerin bu feragatleri en iyi şekilde yerine getirmeleri gerektiğini belirtti.

These extraordinary times and circumstances of call for extraordinary measures.

The HAFIZA supports the waiver of IP protections on COVID-19 vaccines to help end the pandemic and we’ll actively participate in @WTO negotiations to make that happen. pic.twitter.com/96ERlboZS8

— Ambassador Katherine Tai (@AmbassadorTai) May 5, 2021

Kaynak: shiftdelete.net URL: https://shiftdelete.net/abdden-asi-patentlerine-karsi-yeni-adim