Bir baba hayatta iken, çocuklarından birisine sermaye vererek bir market açmasını sağlamıştır. Baba ölünce varisçiler bu market üstünde adalet bahis edebilirler mi?

Babanın oğluna ticaret yapıp işletmek üzere verdiği bu anapara, işletme sonucunda artmışsa, eğer baba anaparayı bağış (hibe yoluyla vermişse, sermaye ve elde ettiği kârın (rıbh) tamamı oğluna ait olur. Eğer yalnızca ticaret yerine getirmek üzere vermişse, bu anaparanın mudarabe esasına kadar işletilmek üzere verildiği kabul edilir. Oğlu anapara gelirinden uzlaşma ölçüsünde pay alır, böyle bir uzlaşma yoksa, tanıdık bir örf varsa ona kadar, huysuz halde kâr kısmı ikiye bölünerek paylaşılması yoluna gidilir. Özetle baba ölüm edince bu esaslara göre hesaplama yapılarak servet paylaşımı yoluna gidilir.1

Burada çocuklardan yalnız birisine bağış yapıp, diğerlerine yapılmaması çocuklar arasında eşitliği bozduğu için baba sünnete tutarsız davranmış bulunur. Ama bununla beraber bağış yapılan, bu sermayeye ve işletilmesi sonucunda meydana gelen kâra adalet kazanır.

neticede, babanın sermayeyi bağış olarak yok de, işletmek üzere verdiği kabul edilirse yukarıdaki market örneğimizde anaparanın tamamı ile kârın sermaye sahibine ait olan kısmı mirasa girer. Burada işletmeci durumundaki varis, kârın yarısını emeğinin karşılığı olarak alırken, anapara ve kârın diğer yarısı mirasçıların hakkı olur. İşletmeci olan çocuk da, bu mirasçılar arasındadır.

Dipnot:

1. Bilmen, age, IV, 274.

Kaynak: Prof. Dr. Hamdi Döndüren, Delilleriyle Aile İlmihali, Erkam Yayınları

Kaynak: www.islamveihsan.com URL: https://www.islamveihsan.com/bir-babanin-sagligindayken-cocuklarindan-birisine-verdigi-sermayede-mirascilarin-hakki-bulunur-mu.html