İyilere, zayıflara ve fakirlere eziyet etmekten sakındırmaya dair böylece fazla hadis ve ayet vardır. İmam Nevevî’nin iyi kimselere, zayıflara ve fakirlere eziyet etmekten sakındırmaya delil olarak gösterdiği ayet ve hadisler.
İyilere, zayıflara ve fakirlere ızdırap etmekten sakındırmak ile ilgili ayet ve hadisler.
İYİLERE, ZAYIFLARA VE FAKİRLERE EZİYET ETMEKTEN SAKINDIRAN AYETLER
“Mümin erkeklere ve mümin kadınlara, yapmadıkları bir işten dolayı hileli yere eziyet edenler, kuşkusuz büyük bir iftirâ etmiş ve açık bir günah yüklenmiş olurlar.” (Ahzâb sûresi, 58)
Nevevî’nin iyi kimselere ızdırap etmekten sakındırmaya delil olarak mü’min erkek ve kadınlara işlemedikleri şeyler dolayısıyla sözle ve davranışla ızdırap edilmesini yasaklayan âyetin getirilmesi, her şeyden önce iyi ve sâlih kimselerin, mü’min olduğunu göstermektedir. bununla beraber âyetin nâzil olduğu toplumda, savunmasız kimseler denince, erkek ve bayan mü’minlerin anı geldiği anlaşılmaktadır. Eziyet ve acımasızlık, lüzum propaganda aracılığıyla sözlü ya da doğrudan müdâhale aracılığıyla fiilî olsun her ikisi de Allah katında bu eziyeti yapanlar için büyük bir mesuliyet vesilesi olacaktır.
Bir önceki âyette de “Allah ve Resûlü’nü incitenlere Allah, dünyada ve âhirette lânet etmiş ve onlar için horlayıcı bir azâb hazırlamıştır” buyurulmaktadır. (Ahzâb sûresi, 57)
Tevhide ters düşen birtakım yakıştırmaları Allah hakkında ileri sürmek, peygamberlikle bağdaşması muhtemel olmayan bazı sözleri Peygamber hakkında bildirmek sûretiyle Allah ve Resûlü’nü incitenlerin, Kur’ân-ı Kerîm’in nüzûlü sırasında yaşamış gayrimüslimler olduğu bellidir. Allah onların âkıbetlerini de açıkca “lânet ve horlayıcı bir azâb” olarak bildirmiştir.
Günümüzde birçok ülkede görüldüğü gibi savunmasız durumda yer alan Müslümanlara, hiç alâkaları olmayan suçlar isnad ederek iftirada bulunanların açık bir vebâl altına girmiş oldukları bildirilmektedir. Dolayısıyla böylesi bir eziyet ve işkencenin, mü’minler arasında birbirlerine karşısında kullanılmaması ilk kez istenmiş olmaktadır.
“Yetimi sakın horlama ve dileneni katiyen kovma!” (Duhâ sûresi, 9-10)
Allah Teâlâ’nın bilhassa Hz. Peygamber’e ihsân ettiği nimetleri dile getiren Duhâ sûresinin bu iki âyeti, Hz. Peygamber’in şahsında bütün Müslümanlara karşın emirler ihtivâ etmektedir. Kendisi de bir yetim olan Hz. Peygamber’e bu şart hatırlatıldıktan sonra, “O halde artık yetimi sakın horlama, mal ya da ilim isteyeni de katiyen kovma” buyurulması, oldukça güzel ve dikkat çekicidir.
Konu başlığındaki zayıflara, yetimlere ve fakirlere misâl olarak dilencilerin zikredildiği görülmektedir. O halde toplumun himmet ve sıcak ilgiye fakir kesimlerine olumlu bir şey yapılamadığı yerde hiç değilse kırıcı olmamak öğütlenmektedir. Bu gönlü kırık insanları vahşi-saba laf ve tavırlarla zarar vermek, bu âyetlerde getirilen sınırları çiğnemek olacaktır. Bu ise olgun mü’minlerden beklenen bir hareket değildir.
İYİLERE, ZAYIFLARA VE FAKİRLERE EZİYET ETMEKTEN SAKINDIRAN HADİSLER
İyilere, zayıflara ve fakirlere ızdırap etmekten sakındırmaya dair hadislere gelince onlar hayli çoktur. Meselâ, “Her kim bir dostuma düşmanlık ederse, ben de ona karşısında harb ilan ederim” anlamındaki Ebû Hüreyre radıyallahu anh’ın rivâyet ettiği hadis.
Yeniden Yetimle İlgilenme konusunda yer almış yer alan Sa’d İbni Ebû Vakkas’ın rivâyet ettiği hadisteki Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem’in:
- “Ey Ebûbekir! Eğer sen o fakirleri kızdırdınsa, bilesin oysa Rabbini de kızdırdın demektir.” sözü...
“Sabahleyin Namazını Cemaatle Kılan Kimse Allah’ın Güvencesindedir” Hadisi
Cündeb İbni Abdullah radıyallahu anh’den rivâyet edildiğine tarafından Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurmuştur:
“Sabahtan namazını cemaatle kılan kimse Allah’ın güvencesindedir. Sakın Allah, güvencesi aşağı olan bir şeyden nedeniyle sizi takibe almasın. Çünkü Allah güvence verdiği bir şeyden nedeniyle kimi takib ederse, onu yakalar sonradan da onu yüzüstü cehennem ateşine atar.” (Müslim, Mesâcid 261, 262. Ayrıca bk. Tirmizî, Salât 51, Fiten 6; İbni Mâce, Fiten 6)
Hadisi Nasıl Anlamalıyız?
İyileri, zayıfları ve fakirleri incitmekten sakındırma konusuyla bu hadîs-i şerîfin alâkası, sabah namazını cemaatle kılan, cemaatin olmadığı yer ve zamanlarda da yalnız başına kılan kimsenin Allah’ın himâyesinde olması dolayısıyla, böyle bir Müslümanı incitecek olanların Allah’ın koruması aşağı olan birine saldırmış kabul edilmeleridir. Allah’ın teminâtı ve güvencesi aşağı olan bir kimseye yöneltilen her atak ise mutlaka takib edilir ve katiyen cezâsız bırakılmaz. Çünkü Allah Teâlâ’nın sorumlu tutup takibe aldığı kimsenin kurtuluşu yoktur. İşte bu sebeple Müslümanları sahipsiz sanıp onları üzmeye kalkmamak gerekir.
Bu mânasıyla hadisimiz, Allah Teâlâ’nın, dostlarına düşmanlık edenlere harb duyuru edeceğini, yoksul-fukarayı incitenlerin Allah’ı incitmiş ve gazabını üzerine çekmiş olacağını bildiren yukarıdaki iki hadis ile sonuçları itibariyle tam bir armoni içindedir ve onları desteklemektedir. Yani Allah Teâlâ, herhangi bir sebeple bir kulunu takibe alırsa, o kulun artık kurtuluşu yoktur. O yüzden, iyileri, zayıfları ve yoksul fukarayı incitenler de bilmelidirler oysa bu insanlar, sabah namazını cemaatle (veya duruma göre tek başına) kılan Müslüman gibi Allah Teâlâ’nın himâyesi ve güvencesi altındadırlar. Onlara karşın haksızlıklar, Allah Teâlâ’nın takibiyle karşılaşır. Dolayısıyla netice, mutlaka yakayı ele vermektir. Tüm bu söylediklerimiz hadîs-i şerifteki “Sakın Allah, güvencesi aşağıda olan bir şeyden nedeniyle sizi takibe almasın” ikâzıyla açıklama edilmiştir.
Nevevî merhum, Müslümanlara eziyet vermeye kalkacakların bu ilâhî koruma ve takibi hatırdan çıkarmamalarını tenbih etmek için hadîs–i şerîfi burada zikretmiştir.
Hadisten Öğrendiklerimiz
Sabahtan namazını cemaatle kılan bir Müslüman Allah’ın güvencesi altına girmiş demektir. Cemaatle kılma imkânı bulunmayan hal, yer ve zamanlarda sabahtan namazını yalnız başına kılanlar için de aynı himâye geçerlidir. Allah Teâlâ, bir kulu takibe alırsa, bundan böyle onun kurtuluşu yoktur.Kaynak: Riyazüs Salihin, Erkam Yayınları
