Peygamber (s.a.v.) Efendimiz nasıl konuşurdu? Efendimiz’in (s.a.v.) söylev adabı nasıldı? Tavır adabı ile ilgili hadis-i şerifler.
Karşısındakine sözü açık seçik bildirmek ve iyi anlaması için gerektiğinde tekrar kötüleşmek ile ilgili hadisler.
PEYGAMBERİMİZİN KONUŞMA ADABI İLE İLGİLİ HADİSLER
Enes’in radıyallahu anh belirttiğine göre:
Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem sözünün iyi anlaşılması için konuşmasını üç kere tekrarlardı. Bir topluluğun yanına varıp onları selâmlayacağı zaman üç defa selâm verirdi. (Buhârî, İlim 30, İsti’zân 13. Ayrıca bk. Tirmizî, İsti’zân 28)
Âişe radıyallahu anhâ şöyle dedi:
Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem’in konuşması, herkesin anlayacağı şekilde açık seçikti. (Ebû Dâvûd, Edeb 18)
Hadisleri Nasıl Anlamalıyız?
Yüce Rabbimiz bize söylev nimetini anlaşmamız için vermiştir. Konuşmadan hedef birbirini iyi anlamak olduğuna göre, konuşan kimse maksadını herkesin rahatça anlayacağı şekilde açık ve seçik söylemek durumundadır. Bu sebeple Resûl-i Ekrem sallallahu aleyhi ve sellem Efendimiz meramının ayrıntılarıyla anlaşılması için, herkesin bildiği kelimelerle ve âdeta sözleri sayılacak şekilde konuşur, gerek duyduğu süre sözünü üçer kez tekrarlardı. Onu dinleyen herkes ne çağırmak istediğini iyice kavrar, hatta birçoğu bu sözleri ezberlerdi. Onun bu söylev tarzına göze çarpan eden Hz. Âişe “Resûlullah sizin yaptığınız gibi çabuk ivedi konuşarak sözlerini sırt sırta ulamazdı” demektedir. (Buhârî, Menâkıb 23) Bu kadar açık konuşmasına karşın benzer konuda kendisine soru soranları anlayışsızlıkla suçlamaz, sorulara yanıt verirdi.
İnsanlara hitap eden kimseler, muhataplarının kavrayış seviyesini göz önünde bulundurmak ve onların anlayacağı şekilde konuşmak zorundadır. Bunun önemine işaretle Hz. Ali radıyallahu anh, “insanlara anlayacakları şekilde konuşunuz.” (Buhârî, İlim 49) demiştir. Hatip meramını anlatamadığı veya ne aramak istediği anlaşılmadığı zaman, sözlerini bir daha tekrarlamaktan kaçınmamalıdır.
Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem Efendimiz’in bir topluluğa üç defa selâm vermesi hususuna gelince, bu onun her zamanki âdeti değildi. Şayet topluluk artı ise sesini herkesin duyamadığını tahmin etmişse, o takdirde üç kez selâm verirdi. Fakat birini ziyarete gittiği zaman, içeri girebilmek için üç kere selâm atamak suretiyle izin isterdi. Şayet birinci selâmda sesi duyulmuş ve içeri buyur edilmişse, oradakilere her yerde selâm verirdi. Oradan ayrılırken herkesi bir daha selâmlamayı ihmal etmezdi. Bir yere girmek için üç kez selâm verip de cevap alamazsa, daha fazla ısrar etmeden geri dönerdi.
Hadislerden Öğrendiklerimiz
Resûl-i Ekrem sallallahu aleyhi ve sellem Efendimiz söylediklerinin iyi anlaşılması için sözünü ara sıra üç defa tekrar ederdi. Bir ziyarete gittiği zaman, kapıda üç kez selâm vererek müsade alırdı. Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem herkesin rahatça anlayacağı şekilde açık ve net konuşurdu.Kaynak: Riyazüs Salihin, Erkam Yayınları
