Müslüman maddiyat ile imtihanında nelere dikkat etmelidir? İktisadi bakımdan insanları memnun etme etmeyen ve zora sokan, sonunda ise değil olan sistemler nelerdir? İslam'ın iktisat anlayışı nasıldır?
Bu cihâna gelen her insan; hayatın tüm safhalarında olduğu gibi, maddiyat, mal ve mülk hususlarında da imtihandan geçer.
Cenâb-ı Yargı; hikmeti ve imtihanı îcâbı, kiminin rızkını bakımlı, kiminin rızkını geniş eyler.
Dikkatsiz insan, rızkı geniş olduğunda sevinir, bakımlı olduğunda üzülür. Hâlbuki rızkın genişliğiyle imtihan da, en az rızkın darlığıyla imtihan dek zordur. Şayet ondan da zordur.
Nâil olduğumuz her nimetin hesâbı ve suâli vardır. Bilhassa;
İHTİYACIMIZDAN FAZLASI…
Rızkımıza kefil olan Rabbimiz; bize ihtiyacımızdan pozitif nimet, mülk ve servet vermişse, kat‘î sûrette bilmeliyiz fakat, bundan murâdı Allah yolunda infâk etmemizdir.
Unutmamalı ki mahşer günü Allah, dünyada bize verdiği her şeyin hesâbını soracaktır.
Son asırlarda insanlığın üzerine, farklı alanlara yönlendirilmiş ideolojiler ve dünya görüşleri tahakküm kurmuştur. Bunlar içerisinde en yaygın ikisi, iktisâdî bakımdan birbirinden ayrılan şu iki görüştür:
Kapitalizm (Liberalizm) ve Komünizm (Sosyalizm)Kapitalizm; “Mal fertlerindir.” dedi.
Komünizm; “Mal toplumundur.” dedi.
İkisi de beşeriyete bir saâdet getiremedi.
Kapitalizmi müdafaa edenler; fertlerin, zenginleştikçe ortaya çıkan bolluktan herkesi istifâde ettireceklerini zannettiler. Zenginlerin daha fazla zenginleşmesinin önünü açtıkça açtılar. Ancak insanın hırsı ve açgözlülüğü asla doymadı. Bir avuç insan, geriye kalan milyarlarca insanın hakkını gasp etti. Zengin daha varlıklı, yoksul daha fakir oldu.
Komünizm ise; denklik iddiasıyla çıktığı yolda, fıtrî farklılıkları çiğneyerek zulmetti. Oluşturduğu partililer sınıfı, kapitalizmdeki zenginlerin yerini aldı. Yine insanlar ezildi ve sömürüldü. Binlerce mağdurun cesedi ve kellesi üzerine kurdukları devlet yıkıldı gitti.
İslâm ise; “Mal Varlığı ne fertlerin, ne de toplumundur. Mülk Allâh’ındır.” dedi.
“Servet, bir mü’minin elinde emânettir. Muhtaçlar, ihtiyaçtan fazlasına mâlik olan kardeşlerine zimmetlidir.” anlayışını getirdi.
Bunu komünizm gibi zorla yok, uhrevî bir ibâdet vecdiyle gerçekleştirdi. Bu sayede, Ömer bin Abdülaziz -rahmetullâhi aleyh- zamanı gibi devirlerde, bir takım şehirlerde zekât verilecek fakir bulunamadı. Osmanlı’da heybetli bir vakıf medeniyeti tesis edildi.
Ömer bin Abdülaziz -rahmetullâhi aleyh-’teki, tebaasının kendisine zimmetli olduğu şuuru ne değin derin ve duyguludur:
Hanımı Fâtıma şöyle anlatmaktadır:
“Bir gün Ömer bin Abdülazîz’in yanına girdim. Namazgâhında yerleşik, elini alnına dayamış, durmadan ağlıyor, gözyaşları yanaklarını ıslatıyordu. Ona;
“–Nedir bu hâlin?” diye sordum.
Şöyle yanıt verdi:
“–Yâ Fâtıma! Bu ümmetin en ağır yükünü omuzlarımda taşıyorum. Ümmet içindeki açlar, fakirler, hasta olup da ilâç bulamayanlar, yalnız başına terk edilmiş dul kadınlar, hakkını arayamayan mazlumlar, küfür ve gurbet diyarındaki müslüman esirler, ihtiyaçlarını karşılayabilmek için çalışma tâkatinden kesilmiş muhtaç yaşlılar ve aile efrâdı topluluk yoksul aile reisleri beni üzüntüye gark ediyor.
Yakın ve uzaktan diyarlardaki böyle mü’min kardeşlerimi düşündükçe yükümün aşağı ezilip duruyorum.
Yarın hesap gününde, Rabbim bunlar için beni sorguya çekerse, Rasûlullah -sallâllâhu aleyhi ve sellem- bunlar için bana itâb ve serzenişte bulunursa, ben nasıl cevap vereceğim…” (İbn-i Kesîr, el-Bidâye, IX, 208)
“Mal Allâh’ındır. Kul emânetçidir.” hakikatinin önemli bir neticesi vardır:
Emânetçi, gerçek mülk sahibinin koyduğu şartlara adapte etmek mecburiyetindedir.
Dolayısıyla;
Bir mü’min, elindeki ihtiyaç fazlası mülk husûsunda;
Katiyen cimrilik edemez! Asla isrâf edemez!Kaynak: Osman Nuri Topbaş, Yüzakı Dergisi, Sene: 2021 Ay: Kasım, Rakam: 201
