Osmanlı Devleti aile konusunda kanuni bir düzenleme yapmış mıdır? Bilhassa nişanlılık ve nişan hediyeleri konusu nasıl değerlendirilmiştir?

Osmanlı döneminde aile konularında çoğunlukla Hanefî mezhebi esas alınarak düzenlemeler yapılmıştır. Bu konuda 1917 tarihli 157 maddelik Aile Hukuku Kararnamesi Müslüman toplumu yanında Yahudi ve Hristiyan tebeanın da aile hayatını düzenleyen hükümler getirmiştir. Sözü edilen kanun hükmünde kararnâmenin birincil üç maddesi nişanla ilgilidir. Maddelerin sadeleşmiş şekli şöyledir:

Nişanlanmakla ya da laf vermekle nikâh akdi meydana gelmez. Laf kesildikten daha sonra taraflardan biri evlenmekten vazgeçse ya da vefat etse erkeğin mehir almak üzere verdiği şeyler mevcut ise tıpkı ve telef olmuş ise değerinde olarak geri istenebilir. Ama tarafların birbirine armağan olarak verdiği şeyler hakkında hibe (bağış) hükümleri uygulanır. İkinci maddenin hükmü gayrimüslimlere ait drahoma hakkında da geçerlidir.

Buna tarafından nişan bozulur ve izdivaç gerçekleşmezse, nişan boyunca tarafların verdikleri hediyeler için hibeden dönme aracılığıyla geri almalar olabilir. Fakat Hanefîlere kadar, verilen hediyeler tüketilmiş ya da tarafların elinden çıkmış olur yahut değişikliğe uğramış bulunur veya nişanlılardan biri vefat etmiş olursa, bundan böyle hibeden rücu edilemez. Kayıtlı durumların dıştan taraflar rucû aracılığıyla verilen hediyeleri geri alabilir.1

Dipnot:

1. Mevsılî, el-İhtiyâr, Beyrut 1875, III, 51.

Kaynak: Prof. Dr. Hamdi Döndüren, Delilleriyle Aile İlmihali, Erkam Yayınları

Kaynak: www.islamveihsan.com URL: https://www.islamveihsan.com/osmanli-devleti-doneminde-nisanla-ilgili-bir-duzenleme-yapilmis-midir.html