Tahiyyetü’l-mescid namazının hükmü nedir? Kerâhet vakitlerinde kılınması caiz midir?
Tahiyyetü’l-mescid namazının, camiye girildiğinde kılınması sünnettir. Nitekim Hz. Peygamber (s.a.s.), söz konusu namazla ilgili olarak; “Sizden biriniz mescide girdiğinde oturmadan iki rek‘beygir namaz kılsın.” (Müslim, Salâtü’l-müsâfirîn, 69) buyurmuştur.
Tahiyyetü’l-mescid namazı Hanefilere kadar iki veya dört, Malikilere göre ise iki rekât kılınır. Şâfiîlere tarafından aslolan iki rekât olmakla birlikte Şafii ve Hanbeliler bu niyetle istendiği kadar namaz kılınabileceğini açıklama etmişlerdir.
Hanefîler, nâfile namaz kılmanın mekruh sayıldığı vakitlerde tahiyyetü’l-mescid namazının kılınamayacağı kanaatindedir. Şâfiîlere göre tahiyyetü’l-mescid mutlak yok sebebe alt nâfile namazlardan olduğu için bu vakitlerde de kılınabilir (Şirbînî, Muğnî’l-muhtâc, I, 200).
Ezan okunduğu sırada mescide giren kimsenin bu namazı kılması Hanefîlere tarafından mekruh iken Şâfiîlere göre mekruh değildir. Fakat müezzin kâmet getirirken ya da cemaatle namaza başlandığında mescide giren kişinin tahiyyetü’l-mescid kılmasının mekruh olduğu hususunda ise fakihler görüntü birliği içindedir.
Hanefîler, Cuma namazında hatip minberde iken mescide giren kimsenin oturup hutbeyi dinlemesi gerektiğini ve tahiyyetü’l-mescid kılmasının mekruh olduğunu söylemiştir. Şâfiîlere göre ise uzatmamak ve iki rek‘atı geçirmemek şartıyla kılınmalıdır.
Mescide giren kişinin, uğraşı veya kerâhet vaktinin girmesi gibi sebeplerle bu namazı kılamaması durumunda, “Sübhânallâhi ve’l-hamdü lillâhi ve lâ ilâhe illallâhü va’llâhü ekber” demesi müstehaptır; bazı âlimler buna “ve lâ havle ve lâ kudrete illâ bi’llâhi’l-aliyyi’l-azîm” cümlesini de eklemiştir.
Hanefiler, herhangi bir namazı kılmak ya da farz namazı cemaatle kılmak suretiyle de mescidin hakkının verileceğini, dolayısıyla asgari iki rek‘at farz ya da nâfile namazı kılmak niyetiyle mescide giren kişinin kıldığı bu namazın, gaye etmese bile tahiyyetü’l-mescid yerine geçeceğini ve onun sevabını da kazanacağını belirtmişlerdir (Kâsânî, Bedâi’, I, 190-191).
Mescid-i Harâm’ın tahiyyesi Kâbe’yi tavaf etmektir; tavaf niyetiyle oraya giren hemencecik tavafa başlamalı, tavaf niyeti olmaksızın giren ise tahiyyetü’l-mescid namazı kılmalıdır.
Kaynak: Diyanet Fetva Kurulu
