Tekelleşme karşıtı davalarla gündeme gelen teknoloji devleri, kendi arasında da sürtüşmeler yaşamaya başladı. App Store'un kurul konusunda dava açılmasına uzanan tartışmaları sizlere aktarmıştık. Son yıllarda bilhassa Facebook'un Cambridge Analytica skandalı sonrasında ürünlerine eklediği mahremiyet ve güvenlik özellikleriyle öne meydana çıkan Apple, App Store'a eklediği emniyet ve gizlilik özellikleriyle teknoloji devlerinin oklarını çekmeye başladı. App Store'un yeni mahremiyet politikası Tartışmaların detaylarına geçmeden önce Apple'In yeni güncelleme ile App Store'un mahremiyet politikasında yaptığı değişikliklere birlikte bakalım. Yapılan değişiklikler dahilinde App Store'da yayınlanan uygulamalar, kullanıcılara karşı daha açık ve net almak zorunda kalıyor. Geliştiriciler hangi kullanıcı verilerinin toplandığını, bunların nasıl ve nerede kullanılacağını izah etmek durumunda. App Store gizlilik etiketleri Eylül ayında yeni mahremiyet güncellemelerini tanıtan Apple'ın, bu hafta gizlilik etiketlerini yayına aldığını da belirtmekte fayda var. Kullanıcılar bu etiketler üzerinden Facebook'un topladığı veriler hakkında detaylı bilgi edinebiliyor. Facebook'n topladığı verilerin detayları ve uzunluğu da sinyâl. https://twitter.com/tomwarren/status/1339174301564604418 Bu noktada Apple'ın da güvenlik özelliklerini geliştirerek, aygıt üreticileriyle rekabet etmenin farklı bir yolunu bulduğunu söyleyebiliriz. Aslına bakarsanız, App Store'un bu yeni politika ile çoktan Avrupa Birliği'nin yeni yasa tekliflerine aynı bir yaklaşma içinde olduğunu söyleyebiliriz. Yakın zamanda Avrupa Birliği'nin Digital Services Act (Dijital Hizmetler Yasası) ve Digital Markets Act (Dijital Pazarlar Yasası) isimli iki yeni önerge gündeme getirdiğini hatırlatalım. DSA ile platformlar, yasa dışı içeriği platformlarından kaldırırken, attıkları adımları ve bununla birlikte bu adımları niye attıklarını açıklama yapmak durumunda kalacak. 45 milyondan fazla kullanıcı kitlesine sahip platformlar algoritmaların platformdaki ürün, satıcı sıralamasını ve önerileri neye göre yaptığını şeffaf bir şekilde açıklayacak. Geniş kullanıcı kitlesine sahip platformlar, araştırmacılara, anahtar verilere erişim yetkisi de tanımlayacak. WhatsApp Protestosu Gelelim App Store'un attığı bu adımın ekosistemdeki yankılarına. Bundan bir hafta önce Facebook kullanım ailesinin yıldızlarından WhatsApp, Apple'ın yeni gizililik politikasının haksız rekabet yarattığını öne sürdü. Şirketin yaptığı açıklama kadar, aynı şeffaflık kuralları iMessage için de geçerli olmalı. Ama iPhone modellerinin hepsine varsayılan dilekçe olarak yüklü olan, dolayısıyla App Store üzerinden indirilmesine gerek duyulmayan iMessage hangi verileri topladığını izah etmek durumunda kalmıyor. Buna ilave olarak WhatsApp, kullanıcıların WhatsApp ve iMessage aralarında mukayese yapabilme seçeneğine sahip olması gerektiğini belirtti. WhatsApp, Apple'ın kendi geliştirdiği uygulamalar ile 3. parti uygulamaları benzer kurallara tabi tutmamasını da eleştirdi. Şirketin açıklamasına tarafından Apple'ın bu tutumu WhatsApp'ı rekabette dezavantajlı konuma düşürecek. Facebook'un gazete ilanları WhatsApp'ın belli başlı şirketi Facebook ise, bu protestoyu bir adım ileri taşyarak New York Times, Washington Post, ve Wall Street Journal 'a reklam verdi. Az Kalsın dijital bir reklam platformuna dönüşen Facebook'un, reklam için somut mecraları seçim etmesi göze çarpan. Ancak tercih ettiği gazeteleri düşündüğümüzde, konu hakkında geniş bir kamuoyu yaratmaya çalıştığını söyleyebiliriz. https://twitter.com/DaveStangis/status/1339183289349918721/photo/1 İlanın başlığında "Tüm Küçük İşletmeler için Apple'a karşı geliyoruz" anlamına gelen bir ifade kullanıldı. İlanda iOS 14 gizlilik politikası değişiklikleri niyet alındı. İlan aracılığıyla kişiselleştirilmiş reklamlar olmadan işletmelerin satışlarının yüzde 60 oranında düşeceği belirtildi. Sosyal medyacı şapkasıyla, küçük işletmeler için Facebook reklamlarının önemli bir fayda sağladığını, büyümeye ve kaliteli leadlere ihtimal tanıdğını söyleyebilirim. Dolayısıyla Facebook iddiasında çok da hileli değil. Facebook'un ilanını blogunda yaptığı detaylı açıklama ve paylaşımlar izledi. Facebook'un blogunda yazanlara göre Apple'ın kendi reklam platformu da tıpkı iMessage örneğinde olduğu gibi iOS 14 şeffaflık kurallarına yan tutulmayacak. "Apple'a karşı özgürlük internet" Facebook'un ilanları bununla sınırlı kalmadı. Yeni bir gazete ilanı yayınlayan Facebook, "Apple'a karşısında bağımsızlık internet" (Apple vs. Free Internet) başlıklı bir bildiri daha yayınladı. Bu ilanda şirket, Apple'ın "bildiğimiz interneti değiştireceğini" öne sürdü. İlanda bulunan ifadelere tarafından Apple'ın iOS 14 güncellemesi, kişiselleştirilmiş reklamları kaldırdığı için kullanıcıların sevdiği yemek yemek tarifi ve spor sitelerine girebilmek için ücretli abone olması ve ödeme yapması gerekecek. Kısacası şirketin iddiasına kadar bilgiye ve içeriğe erişim ücretli olacak. Klişelemiş bir tabirle, "eğer bir ürüne ücret ödemiyorsan, mahsul sensin." yaklaşımı rafa kalkacak. Peki, bu böylece fena bir şey mi? İçerik üreticiler ve yayıncılar sonunda emekleri için uyumlu gelir elde ederken, kullanıcılar verileri üzerinde daha artı söz sahibi olacak. Kullanıcılar, bu modelle ilerleyen Netflix, Prime Video gibi ödeme yapmaktan çekinmiyor. Öteki içerik hizmetleri için de ödeme yapmaya gönüllü olabilir. öte yandan internetteki her platformun ücretli olması senaryosu, gelir dağılımına kadar bilgi erişimi konusunu gündeme getiriyor. Bu da pek özgürlük ve adaletli bir girişim yok. Gazete ilanlarına Apple açıklaması Bu değişikliklerin ayrıca Facebook'un reklam gelirlerini keza de ufak işletmelerin yükselme ve gelirlerini içten etkileyeceği ise bariz. Ancak Apple bu fikre muhakkak katılmıyor. Şirket, mahremiyet meselesine öteki işletmelerin çerçevesinden bakmak yerine kullanıcıların haklarını gündeme getiriyor. Bir Apple sözcüsü, Facebook'un ilk bütün sayfa gazete reklamına cevap olarak şu ifadeleri kullandı: Bunun kolay bir kullanıcılarımız için öne çıkma ve bu duruma karşısında bir duruş belirtme meselesi olduğuna inanıyoruz. Kullanıcılar, verilerinin ne zaman toplandığını ve diğer uygulamalar ve web siteleri arasında nasıl paylaşıldığını bilmeli ve buna müsade verip vermeme seçeneğine sahip olmalıdır. İOS 14'teki Başvuru İzleme Şeffaflığı, Facebook'un kullanıcıları izleme ve hedefli reklam oluşturma yaklaşımını değiştirmesini gerektirmez, yalnızca kullanıcılara bir seçenek sunmasını gerektirir. Facebook'un Cambridge Analytica ilk kez elde etmek üzere geçmişte yaşadığı skandalları, Great Hack belgeselinde de gördüğümüz politika üzerindeki etkisini düşünürsek, Apple'a da yargı verememek elde değil. Facebook DSA e DMA'i destekliyor: "DMA Apple'a sınırlar koyacak" Bütün bu atışmanın yanına Facebook'un DSA ve DMA'yı detekleyen söylemleri, şirketin hesap vermeye açık olduğunu ancak hesap vereceği merciin Apple olmadığını gösteriyor. Özellikle DMA'nın Facebook, Google, Amazon ve Apple gibi teknoloji devlerine tekelleşme karşıtı yaptırımlar uyguladığını belirtelim. Bir Facebook sözcüsü konuyla ilgili yaptığı açıklamada şöyle konuştu: DMA'nın Apple için de sınırlar koyacağını umuyoruz. Apple, cihazdan uygulama mağazasına ve uygulamalara kadar tüm bir ekosistemi teftiş ediyor ve bu gücü geliştiricilere, tüketicilere ve Facebook gibi büyük platformlara acıtmak için kullanıyor. Tim Cook'un Facebook'a cevabı Apple CEO Tim Cook ise paylaştığı bir tweet ile Apple'ın iOS 14 politikasını savundu. Cook Tweet'inde devlete ait açıklamanın bir benzerini tekrarladı: Kullanıcıların, kendileri hakkında toplanan veriler ve bu verilerin nasıl kullanıldığı konusunda bir seçeneğine sahip olması gerektiğini düşünüyoruz. Facebook, daha önce olduğu gibi uygulamaları ve web sitelerinde kullanıcıları izlemeye devam edebilir, iOS 14'teki Uygulama İzleme Şeffaflığı, yalnızca önce sizin izninizi istemelerini gerektirecektir. https://twitter.com/tim_cook/status/1339720611313065984 Türkiye'den yorumlar neler? Filler tepişirken, çimler ezilir. Facebook ve Apple, kendi gelirlerini çoğaltmak için mücadele ederken, tüm ekosistemi şekil verme gücünü kendilerinde buluyorlar. Yasal düzenleme eksikliklerinin cefasını ise hem ufak işletmeler keza de kullanıcılar çekiyor. Gündem bu dek çabuk ilerlerken Türkiye'deki girişim ekosisteminin önde gelen isimleri yorumlarını tweetler ile paylaşıyor. Yatırımcı Erdem Yurdanur, Teknosyon Kurucusu Mustafa Vardarlı'nın tweetini alıntılayarak konunun kazanç elde etmek odluğuna dikkat çekiyor. https://twitter.com/erdemyurdanur/status/1339505535226404865 Mustafa Vardarlı ise minik işletme konusuna daha ayrıntılı olarak bakılması gerektiğini öne sürüyor. https://twitter.com/mstfvrdl/status/1339290549212368896 Teşebbüs ekosistemi için Facebook reklamlarının faydası yadsınamaz, fakat kullanıcı izni konusunun küçük işletmelerin çıkarları için göz ardı edilmemesi gerektiği kanaatindeyim. Burada kuralları Apple ve Facebook gibi özel şirketler yerine, uluslararası ve objektif bir yasal kurumun koymalı. Kaynak: webrazzi.com