Peygamber (s.a.s.) Efendimiz nasıl su içerdi? Ayakta su içmek caiz midir? Ayakta su içmek ve oturarak su içmek ile ilgili hadis-i şerifler.Ayakta su içilebileceği, oturarak içmenin ise daha yerinde olduğu hakkında hadisler. AYAKTA SU İÇMEK VE OTURARAK SU İÇMEK İLE İLGİLİ HADİSLER İbni Abbas radıyallahu anhümâ şöyle dedi: Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem’e zemzem verdim. Onu ayakta içti. (Buhârî, Hac 76, Eşribe 76; Müslim, Eşribe 117-119. Hem bk. Nesâî, Menâsik 166; İbni Mâce, Eşribe 21) Nezzâl İbni Sebre radıyallahu anh şöyle dedi: Ali radıyallahu anh Bâbü’r-rahbe’ye geldi ve ayakta su içti. Sonra da: Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem’in benim içtiğimi gördüğünüz gibi su içtiğini gördüm, dedi. (Buhârî, Eşribe 16.) İbni Ömer radıyallahu anhümâ şöyle dedi: Biz Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem’in zamanında, yürürken bir şey yer, ayakta iken de su içerdik. (Tirmizî, Eşribe 12. Ayrıca bk. İbni Mâce, Etime 25) Amr İbni Şuayb’ın babasından onun da dedesinden rivayet ettiğine tarafından, dedesi (Abdullah İbni Amr İbni Âs) şöyle dedi: Ben Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem’in ayaktayken de otururken de su içtiğini gördüm. (Tirmizî, Eşribe 12. Keza bk. Nesâî, Sehv 100) Enes radıyallahu anh’ın rivayetine kadar Resûl-i Ekrem sallallahu aleyhi ve sellem bir kimsenin ayakta su içmesini yasaklamıştır. Râvi Katâde şöyle dedi: - Biz Enes’e, ya ayakta yemek yemek nasıldır? diye sorduk. Enes: - Ayakta yemek yemek daha beter (veya kötüdür), dedi. (Müslim, Eşribe 113. Ayrıca bk. Tirmizî Eşribe 11) Resûl-i Ekrem sallallahu aleyhi ve sellem “Ayakta su içmeyi yasaklamıştır” ifadesi, Müslim’in bir başka rivayetinde “Ayakta su içmekten men etmiştir” (zecere) biçiminde geçmektedir. (Müslim, Eşribe 112, 114) Ebû Hüreyre radıyallahu anh’dan söylenti edildiğine kadar Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu: “Hiçbiriniz ayakta su içmesin. Unutarak içen de kussun!” (Müslim, Eşribe 116) Hadisleri Nasıl Anlamalıyız? Ayakta su içme konusuna dair bu altı hadisin ilk dördü Peygamber Efendimiz’in ayakta su ve zemzem içtiğini göstermekte, son ikisi de onun ayakta su içmeyi içten bulmadığını açıklama etmektedir. İlk bakışta bu hadisler aralarında bir çelişki varmış gibi görünüyorsa da aşağı belirtileceği üzere, bu hadisler arasında hiçbir çelişki yoktur. Konumuza önce birinci grup hadisleri açıklayarak başlayalım. Bu hadislerde görüldüğü üzere Peygamber Efendimiz muhtelif zamanlarda ayakta su içmiştir. Mâlik İbni Enes’in Muvatta’ında belirttiğine tarafından (Sıfatü’n-nebî, 13-16) ileri gelen sahâbîlerden Hz. Ömer, Hz. Osman, Hz. Ali, Hz. Âişe, Abdullah İbni Ömer, Sad İbni Ebû Vakkâs ve Abdullah İbni Zübeyr ayakta su içmişler ve bunda bir sakınca görmemişlerdir. Konumuzun ikinci hadisinden ve onun Sahîh-i Buhârî’deki (Eşribe 16) daha geniş rivayetinden öğrendiğimize göre, bir gün Hz. Ali, öğle namazından daha sonra Kûfe mescidinin Bâbü’r-rahbe denilen kısmına oturmuş, ikindi namazına dek kendisine getirilen dâvâlara bakmış, sonradan orada abdest almış ve artan suyu ayağa kalkarak içmişti. Bir Takım kimselerin onun ayakta su içmesini yadırgadığını görünce, İslâmiyet’i en iyi bilenlerden biri olan bu büyük âlim, “Birtakım kimseler ayakta su içilmesini iyi görmezler. Halbuki ben Peygamber aleyhisselâm’ın benim içtiğimi gördüğünüz gibi su içtiğini gördüm” diyerek zihinlerdeki soruları gidermişti. Resûl-i Ekrem sallallahu aleyhi ve sellem Kebşe Binti Sâbit’in, bir takım rivayetlere kadar Ümmü Süleym’in evinde, duvara asılı kırbadan ayakta su içmiştir. Son iki hadise tarafından ise, Resûl-i Ekrem sallallahu aleyhi ve sellem ayakta su içilmesini içten bulmamış, hatta unutarak ayakta su içenin, içtiğini geri çıkarmasını öğüt etmiştir. Ayakta su içmenin lehinde ve aleyhindeki hadisler dikkate alındığı zaman, Peygamber Efendimiz’in ayakta su içtiğine dair rivayetlerin, ayakta su içmeyi yasakladığını gösteren hadislerden daha artı olduğu anlaşılmaktadır. Kitabımızın müellifi Nevevî’nin, ayakta su içilebileceğine dair rivayetlerden dördünü, ayakta su içmemeyi öğüt eden rivayetlerden de ikisini bu bahse alması, her hâlükarda bu durumu kullanmak içindir. Zaten o bu husustaki kanaatini konu başlığında söylemiş, ayakta su içmek câiz olmakla beraber, oturarak içmenin daha iyi ve makbul olduğunu belirtmiştir. Onun Sahîh-i Müslim şerhinde ayakta su içmeyi tenzîhen mekrûh sayması, lakin fıkhî eserlerinde bunun mekrûh olmadığını belirtmesi, ayakta su içme konusuna yumuşak baktığını göstermektedir. İmâm Buhârî’nin de Kâmil Miras’ın dediği gibi (Tecrid Tercemesi, XII, 53), ayakta su içmekte bir sakınca olmadığı sonucuna vardığı anlaşılmaktadır. Çağrıda Bulunmak oluyor ama Peygamber Efendimiz, kendisi de zaman zaman ayakta su içmek suretiyle bunun yasaklanmış olmadığını göstermiş, belki de sıhhat açısından yerinde görmediği için bunun alışılmışlık haline getirilmesini istememiştir. Suyu oturarak içmenin daha uygun olduğunu maddeler halinde sıralamak, insanları buna yol göstermek ve tercihinin bu yönde olduğunu daha açık bir şekilde izah etmek için de ayakta su içmenin karşı bulunmuştur. Onun “Ayakta su içen kussun!” tehdidi emin bir emir (yani vücup için) değildir. Bazı âlimler, “Ayakta su içen kussun!” sözünü Resûl-i Ekrem’in yok, Ebû Hüreyre’nin söylediği kanaatindedir. Yukarıda zikri geçen üç halife gibi Hz. Ebûbekir’in de ayakta su içtiğine dair rivayeti (Muhammed Zekeriyyâ Kândehlevî, Evcezü’l-mesâlik ilâ Muvatta Mâlik, XIV, 273) öne süren ve bunu “Size benim sünnetime ve Râşid halifelerimin sünnetine yapışmanızı öğüt ederim” hadisiyle destekleyen bazı âlimler, ayakta su içmenin sünnete ters düşmediğini söylemişlerdir. sonuç olarak şunu söyleyebiliriz: Çarşıda pazarda ayakta bir şey içmek gerektiğinde ve oturacak bir yer bulunmadığında mutlaka oturacak yer aramamalı; aynı zamanda oturarak içmenin sağlığa daha kullanışlı olduğu unutulmamalıdır. Hadislerden Öğrendiklerimiz Peygamber Efendimiz ile ondan gören bir takım sahâbîler ayakta su içmişlerdir. Bu sebeple ayakta su içmek günah değildir. Peygamber Efendimiz’in ayakta su içmeyi yasaklaması, oturarak içmeyi daha uygun gördüğünü belirtmektedir. Resûl-i Ekrem’in, ayakta su içenin içtiğini kusmasını söylemesi, mutlaka böyle yapılmasını istediği anlamına gelmez. Zira Efendimiz müslümanları eğitmek için bazan bu üslûbu kullanmıştır. Kaynak: Riyazüs Salihin, Erkam Yayınları Kaynak: www.islamveihsan.com URL: https://www.islamveihsan.com/ayakta-su-icmek-ve-oturarak-su-icmek-ile-ilgili-hadisler.html