Hadisi şerifi nasıl anlamalıyız? Hadisten çıkarmamız gereken dersler nelerdir?İbni Ömer radıyallahu anhümâ’dan rivayet edildiğine göre Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu: “Biriniz cuma namazına gideceği vakit boy abdesti alsın.” (Buhârî, Cum`a 2, 5, 12; Müslim, Cum`a 1, 2, 4; Tirmizî, Cum`a 3; Nesâî, Cum`a, 7, 25; İbni Mâce, İkâmet, 80) Ebû Saîd el-Hudrî radıyallahu anh’den söylenti edildiğine tarafından Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu: “Her bâliğ olan kimseye cuma günü irtifa abdesti olmak gereklidir.” (Buhârî, Ezan 161, Cum`a 2, 3, 12; Müslim, Cum`a 5, 7; Ebû Dâvûd, Tahâret 127; Nesâî, Cum`a 2, 6, 8, 11; İbni Mâce, İkâmet 80) Semüre radıyallahu anh’den söylenti edildiğine göre Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu: “Her kim cuma günü abdest alırsa ne iyi eder; hele tepe abdesti alırsa, o daha iyidir.” (Ebû Dâvûd, Tahâret 128; Tirmizî, Cum`a 5. Ayrıca bk. Nesâî, Cum`a 9) Hadisi Nasıl Anlamalıyız? Yukarıdaki üç hadiste, cuma namazına gitmeden önce doruk abdesti almanın (gusletmenin) önemi belirtilmektedir. Birinci hadiste Resûlullah Efendimiz cuma namazına gidecek herkese irtifa abdesti almayı tavsiye etmektedir. İkinci hadiste bu tavsiyeyi daha ileri götürmekte ve buluğ çağı çağına giren herkesin cuma namazına gitmeden önce yükseklik abdesti almasının zorunlu (vâcip) olduğunu belirtmektedir. Üçüncü hadiste ümmetini bu konuda pozitif sıkıntıya sokmamak düşüncesiyle olmalı fakat, abdest almanın tatmin edici olduğunu, ama irtifa abdesti almanın çok daha iyi olacağını söylemektedir. Peygamber Efendimiz zamanındaki müslümanlar, kendi işini kendi gören kimselerdi. Cuma namazı vaktine değin işlerinde çalışır, cuma vakti yaklaşınca işlerini bırakıp üzerlerindeki iş elbisesiyle namaza gelirlerdi. Bu sebeple vücutları ağır kokardı. Peygamber Efendimiz bunun üzerine ashâbına “Cuma günü yıkansanız” buyurdu (Buhârî, Cum`a 16, Büyû` 15; Müslim, Cum`a 6). Sonradan muhtelif hadislerinde bu mesele üstünde durdu. Hz. Ömer’in bu konudaki tavrı, cuma namazı için zirve abdesti almanın farz olmasa bile manâlı bir dinî gelenek olduğunu göstermektedir. Hilâfeti yıllarında birgün Hz. Ömer cuma hutbesi okurken Hz. Osman mescidden içeri girdi. Onun cuma namazına zamanında gelmemesini doğru bulmayan Hz. Ömer, konuşmasını keserek namaza neden zamanında gelmediğini sordu. Hz. Osman da o gün bir meşgalesi bulunduğunu, evine döndüğü vakit ezan okunduğunu, süre geçirmeden şipşak abdest alıp geldiğini söyledi. Bunun üzerine Hz. Ömer “Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem’in, biriniz cuma namazına gideceği vakit yükseklik abdesti alsın, buyurduğunu bildiğin halde sadece abdestle yetindin öyle mi?” diye çıkıştı (Buhârî, Cum`a 2, 5; Müslim, Cum`a 3, 4). Bu ihtarıyla Hz. Ömer ayrıca cuma namazına geç kalınmaması gerektiğini hatırlattı hem de namaza gelirken tepe abdesti almanın yerinde olacağını anlattı. Şayet cuma namazı için yükseklik abdesti olmak koşul olsaydı Hz. Osman câmiye mutlaka guslederek gelirdi; gusletmeden geldiğini öğrenen Hz. Ömer de onu mutlaka irtifa abdesti olmak üzere geri gönderirdi. Cuma namazına gitmeden önce gusletmek konusundaki hadislerin tamamı gözden geçirildiği süre, cuma namazı için yükseklik abdesti almanın farz olmadığı anlaşılmakta, doruk abdesti alarak cumaya gitmenin ve böylece huzurlu bir havada namaz kılmanın insana büyük sevap kazandıracağı ortaya çıkmaktadır. Cuma namazına yakın bir saatte gusletmek, câmiye daha temiz bir şekilde gitmeyi sağlasa bile, daha önce gusletmekte hiçbir sakınca yoktur. Yine bu konudaki hadislerden anlaşılan bir diğer husus da irtifa abdestinin cuma gününden dolayı yok, cuma namazına gidileceğinden nedeniyle alınması gereğidir. Zira adilane yıkanmadan, vücudundaki kiri, yağı, pis kokuyu temizlemeden camiye giden kimsenin oradaki müslümanları rahatsız edeceği şüphesizdir. Irtifa abdesti alarak vücudunu temizleyen kimse, o günün müslümanlar için bir bayram günü olduğunu dikkate almalı, kirli meslek elbisesini çıkrmalı, temiz elbisesini giyerek namaza gitmelidir. İş verenlerin bunu dikkate alması, işçilerinin cuma namazına temiz bir şekilde gitmeleri için gerekli imkân ve şartları hazırlamaları dinî bir görevdir. Şüphesiz devletin de bu konu da gerekli imkânları hazırlaması lâzımdır. Cuma namazı için yükseklik abdesti alma tavsiyesinin, farklı alanlara yönlendirilmiş sebeplerle cuma namazına gidemeyen müslümanlar ile cuma namazına gitmeyen hanımları kapsamadığı ise bellidir. 1154 numaralı hadisin öteki rivayetlerinde cuma namazına gitmeden önce zirve abdesti aldıktan diğer dişleri arındırmak ve güzel koku sürünmek de tavsiye edilmektedir. Ter kokusunu kayda değer ölçüde gidermeye yarayan aroma sürünme meselesi bir sonraki hadiste ele alınacaktır. Hadislerden Çıkarmamız Gereken Dersler Cuma namazı için sadece abdest edinmek tatmin edici olmakla beraber tepe abdesti edinmek sünnettir; dolayısıyla daha sevaptır. Cuma günü müslümanların bayramıdır. Böyle değerli bir günde ter kokan vücuduyla camiye artan bir şekilde müslümanları rahatsız etmeye kimsenin hakkı yoktur. Ağır işlerde çalışan kimselerin cuma ibadetlerine tertemiz gidebilmeleri için, meslek verenler gerekli imkânları sağlamalıdır. Kaynak: Riyazüs Salihin, Erkam Yayınları Kaynak: www.islamveihsan.com URL: https://www.islamveihsan.com/biriniz-cuma-namazina-gidecegi-zaman-boy-abdesti-alsin-hadisi.html