On yıl evlilikten daha sonra boşanan eşlerin birisi üç yaşında erkek, diğeri dört yaşında kız çocukları vardır. Bu çocuklar hangi eşe verilmeli ve bakım sorumluluğu kime ait olmalıdır?Bir erkek evlenince hanımının ve ufak çocuklarının nafaka sorumluluğunu üstlenmiş olur. Boşandıktan daha sonra iddet süresince (üç hayız ve temizlenme süresi de kocanın nafaka yükümlülüğü devam eder. ÇOCUĞUN BAKIM VE TERBİYESİNDEN KİM SORUMLUDUR? Çocukların bakım ve eğitim masrafları ise erkek çocuğu bir iş ve kazanç sahibi oluncaya, kız çocuğu ise evleninceye dek babaya aittir. Ama küçük çocukların nafaka sorumluluğunun babalarının üzerinde olması, boşandıktan daha sonra çocukların ona verilmesini gerektirmez. Bu yüzden ayrılan eşlerin ufak çocuklarının hangi eşe verileceği konusu İslâm’da «hıdâne» esaslarına kadar çözümlenir. Bakım sorumluluğu (hıdâne) çağı minik çocuklarda yeme, içme, giyinme ve temizliğini kendi başına yapabileceği yaşa değin sürer. Bu, Hanefîlere tarafından erkek çocukta yedi, kız çocuğunda ise ergenlik yaşıdır. Mâlikîlere kadar kız evleninceye kadar, annesinin yanında kalır. Şâfiilere kadar ise temyiz çağına gelen her iki cinse anne veya babadan dilediğini seçme hakkı tanınır. Ancak çocuk hıdâne boyunca annesinin ya da onun yokluğunda anne anne ya da baba anne gibi bakım sorumluluğu sırası gelen öteki hısımının yanında kalsın, onun bakım ve geçimini sağlama masraflarının babaya ait olduğunda bakış birliği vardır. Minik çocukların bakıma fakir oldukları hıdâne çağında annelerinin, bundan sonradan ise babalarının yanına kalma hakları Hz. Peygamber’in ve sahabenin uygulamasına dayanır. Eşinden ayrılan bir sahabi kadın, Allâh’ın elçisine gelerek, ayrıldığı kocasının küçük oğlunu aldığını söyleyince, ona şu cevabı vermiştir: «Başkası ile evlenmediğin sürece çocuk üstünde sen daha artı hak sahibisin.»1 Bir savaş sonrası esir edilen kadınlarla çocuklarının birbirinden ayrıldıkları için ağladıklarını gören Ebû Eyyûb el-Ensârî (r.a.) şu hadisi nakletmiştir: «Kim annesi ile çocuğunun arasını ayırırsa, Allah Teâlâ kıyamet gününde onunla sevdiklerinin arasını ayırır.»2 Öteki yana Hz. Ebûbekir, halifeliği esnasında eşinden ayrılan Hz. Ömer’in ufak oğlu Asım’ın «kimsesiz kendi işlerini görebileceği yaşa kadar» annesinin yanında kalmasına hüküm vermiştir.3 neticede sorudaki erkek çocuğunun yedi yaşına, kız çocuğunun ise 9-10 yaşlarına değin annesine verilmesi ve geçimini sağlama masraflarının babaları tarafından karşılanması asıldır. Dipnotlar: 1. Ebû Dâvûd, Talâk, 35. 2. Tirmizî, Büyû’, 52, Siyer, 17; İbn Mâce, Ticârât; 46. 3. Zühaylî el-Fıkhu’l-İslâmî ve Edilletüh, VII, 720, 721; Teferruat için bk. «Çocuğun Bakım ve Edep Sorumluğunu Üstlenme (Hıdâne)» konusu. Kaynak: Prof. Dr. Hamdi Döndüren, Delilleriyle Aile İlmihali, Erkam Yayınları Kaynak: www.islamveihsan.com URL: https://www.islamveihsan.com/cocugun-velayeti-kime-aittir.html