Hadisi şerifi nasıl anlamalı ve amel etmeliyiz? Hadisten çıkarmamız gereken dersler nelerdir? İbni Ömer radıyallahu anhümâ’dan söylenti edildiğine kadar Peygamber aleyhisselâm şöyle buyurdu: “Hepiniz çobansınız. Hepiniz güttüğünüz sürüden sorumlusunuz. Âmir memurlarının çobanıdır. Erkek ailesinin çobanıdır. Bayan da evinin ve çocuğunun çobanıdır. Sonuç itibariyle hepiniz çobansınız ve hepiniz idâre ettiklerinizden sorumlusunuz.” (Buhârî, Cum`a 11, İstikrâz 20, İtk 17, 19, Vesâyâ 9, Nikâh 81, 90, Ahkâm 1; Müslim, İmâre 20. Keza bk. Ebû Dâvûd, İmâre 1, 13; Tirmizî, Cihâd 27) Hadisi Nasıl Anlamalıyız? Dünyada güvenilmez kimse yoktur. Yaşadığı sürece cümbür cemaat ya yönetici ya da yönetilendir. Yönetenler idâre ettiklerinden, yönetilenler de kendilerine itimat edilen işlerden sorumludur. Peygamber Efendimiz sorumluluk sahibi olan kimseyle sorumluluk sahibi olduğu şeyleri çoban - sürü benzetmesiyle anlatmıştır. Çoban saflığı ve samimiyeti temsilcilik eder. O güttüğü koyunlara derin bir şefkat ve acınacak şey besler. Koyunlarını en hoş otlaklarda yaymaya çalışır. Su içme zamanı gelince onları sular. Dinlenme zamanı eğrek yerine götürüp yatırır. Kurda kuşa kaptırmaz. Onların hastalanmamasına uyarı eder. Hasta olanlara da özel ihtimam gösterir. Kendisine bir şey emanet edilen kimse de, o emanete tıpkı çoban gibi iyi duygularla sahip çıkmalı, onları koruyup gözetmelidir. İdaresine verilen kimselerin kendisine bir Allah emaneti olduğunu düşünmeli, onlara şefkat ve acınacak şey göstermelidir. Bir âmir idaresindeki memurlar için iyi ve pak duygular beslemeli, onların iyiliğini istemeli, onları mutlu edecek ve görevlerini en iyi şekilde yapacak imkânları hazırlamalıdır. Hadisin birçok rivayetinde âmir yerine “imâm” yâni devlet başkanı ifadesi geçmektedir. Buna tarafından bir devlet başkanı idaresi altındakilerin inanç ve düşüncelerinin öbür oluşuna bakmadan, onların refah ve saadetini te’min etmeye, kendilerini âdil bir yönetimle yöneticilik etmeye, haksızlığa uğrayanların hakkını korumaya, onları mutlu edecek her imkânı sağlamaya çalışmalıdır. Aile reisi aile fertlerini mutlu etmeyi kasıt almalıdır. İnsanın mutlu olması her şeyden önce iyi bir din kültürü almasıyla mümkündür. Bu sebeple aile reisi idaresi altındakilere öğrenilmesi farz olan bilgileri öğretmeli ve böylece onları -âyet-i kerîmede belirtildiği üzere- yakıtı halk ve taşlar olan cehennem ateşinden korumalıdır. Sonradan onları en iyi şekilde yedirip giydirmeli, en iyi meskenlerde yaşatmaya çaba etmeli ve onların birbirleriyle iyi geçinmelerini sağlamalıdır. Bir kadın kocasına aleyhinde sorumlu olduğunu düşünerek evini imkânları ölçüsünde en güzel şekilde tanzim etmeli, kocasının haklarını korumalı, malını israf etmemeli ve ona her türlü ihânetten sakınmalıdır. Onun manâlı bir görevi de çocuklarını iyi bir insan ve iyi bir müslüman olarak yetiştirmeye çalışmak, data, görgü, eğitim ve öğretimleriyle ilgilenmektir. Hadîs-i şerîfin öteki rivayetlerinden öğrendiğimize tarafından bir hizmetkâr veya bir emekçi, yanına çalıştığı kimsenin malının çobanıdır ve o malın korunmasından sorumludur. İdâresine bırakılan şeyleri kendisine emanet bilmeli ve onları gözü gibi korumalıdır. Yapması istenen işleri de kusursuz şekilde yapmaya gayret etmelidir. Yeniden bir başka rivayette belirtildiğine tarafından bir evlat babasının malının çobanıdır ve onu gözetmek zorundadır. Babamın malıdır diye istediği gibi çalıp çırpmaya, saçıp savurmaya hakkı ve yetkisi yoktur. O da yaptıklarının hesabını Allah’a verecektir. Bu ölçüye göre cümbür cemaat etrafındakilere aleyhinde sorumludur. Dost arkadaşa, esnaf müşterisine, öğretmen öğrencisine, memur iş kuvvet sahibi olarak karşısına çıkan kimselere karşısında sorumludur. Hatta insan, kendisine birer Allah emaneti olarak verilen vücudundaki organlardan sorumludur. Gücünü, kuvvetini, gençliğini ve enerjisini nerede harcadığının hesabını verecektir. Kısaca tarif etmek gerekirse, devlet başkanından hamala varıncaya değin herkes, işinden ve yaptığı görevinden sorumludur. Hadisten Çıkarmamız Gereken Dersler Nelerdir? 1. Cümbür Cemaat üstlendiği görevi yapacaktır. 2. Hadisin konumuzla ilgili yanı ise şudur: Evli bir bayan, evliliğin gereği olarak kocasına aleyhinde bir takım sorumluluklar taşır. Evin idaresi, eşyaların muhâfazası, iffet ve iffetin korunması, tahsis ve sorumluluklarının başlıcasıdır. 3. Eşlerin birbirlerine karşısında görevleri vardır. Mutlu bir yaşam sürebilmek için bu görevleri kusursuz yapmaya çalışmaları gerekir. Kaynak: Riyazüs Salihin, Erkam Yayınları İslam ve İhsan Kaynak: www.islamveihsan.com URL: https://www.islamveihsan.com/erkek-ailesinin-cobanidirkadin-da-evinin-ve-cocugunun-cobanidir-hadisi.html