Türk evleri, kökeni Orta Asya'ya dek dayanan bir mimari mirasa sahiptir. Anadolu’nun kendine özgü coğrafik ve kültürel ortamı ile Orta Asya’dan getirilen Türk kültürünün oluşturduğu Türk evinin belirtilmiş bir tasarım ve dekor tarzı var. Klasik Türk evinin kendine has çoğu karakteristik özelliği bulunmaktadır.Türk evleri doğaya ve çevreye armoni sağlayacak şekilde tasarlanır. Yalnızca ihtiyacı karşılayacak ve gösterişten uzaktan bir tasarıma sahiptir. Önce işlevini bütünüyle görmesi hedeflenir. İç ve dış tasarım uyumludur. göstermelikk boşuna harcanan en küçük bir alanı bulunmaz. Tasarrufa tezgâhtar olacak şekilde tasarlanır. Kolay imar edilebilir plana ve uygulamaya sahiptir. Yersiz hiçbir araç gereç kullanılmaz. Boyutlar insan vücuduyla orantılıdır. Tepe boyla, kalınlık parmakla, pencere karışla ölçeklendirilir. Coğrafi özelliklere ve malzemelere tarafından üretilir. Aile büyüdükçe genişletilecek şekilde planlanır.Oda düzeni işlevseldirTürk evinin en önemli öğesi oda düzenidir. Günümüze kalan tarihi eserler incelendiğinde çağdaş mimari dönemine kadar genel özellikleri çok fazla değişmemiştir. Geleneksel Türk evinde her oda, evli çiftlerin jurnal yaşamlarını sürdürebilmesini sağlayacak niteliklere sahiptir. Odalarda oturulabilir, yatılabilir, yemek yemek pişirilip yenilebilir ve yıkanılabilir. Odaların ölçüleri değişse de nitelikleri değişmez.Bütün bu nitelikler ise geleneksel yaşam biçimine tarafından şekillenmiştir, yaşam biçimi değişinceye kadar da yapısını korumuştur. Bütün plan göçebe kültürden gelen alışkanlıkların üstüne kuruludur. Her oda tıpkı çadır gibi günlük yaşamda ihtiyaç olunan her işlevi karşılayacak şekilde tasarlanmıştır. Çağdaş mimarinin sunduğu ebeveyn banyosu, farklı şekilde olsa da, geleneksel Türk evlerinde olmazsa olmaz bir niteliktir. Çadırlarda sınırları belirlenmemiş öbür işlevlere sahip bölümler, evlerde bütün, yarı veya kademeli bölmelere ayrılır.Çadırda orta alanda yer alan soba, dumanı dışarı tahsis etmek için evde odanın bir duvarına yerleştirilir. Odanın boyutları kullanacak olan insan sayısına tarafından belirlenir. Öbür işlevler ise taşınabilir eşyalarla sağlanır. İşi bitince her eşya ortadan kaldırılır.Yataklar bir sandığın üzerine veya özel bir dolabın içine yerleştirilir, adına ise yüklük denir. Yataklar gece serilir, sabah bitmiş yüklüğe kaldırılır. Yemekte ise sofra bezi, ayak, sini kullanılarak yemek yemek düzeni kurulur. Yemekten sonra her şey tekrar yerine kaldırılır.Odanın orta alanı çoğunlukla abes bırakılır. Duvar kenarları oturmak için sedirlerle çevrilidir. Geleneksel Türk oda düzeni çadırdan saraya hep aynı şekildedir.Geleneksel Türk evi planları farklılık gösterirPlanlar sofaya kadar belirlenir. Sofa odaların açıldığı geniş holdür. Odalar sofanın tek bir yanında, karşılıklı, üç veya dört tarafına sıralanabilir. Geniş plan; bahçe, ahır, kümes, odunluk, tandır, ocak, konuk evi ve hizmetli odası gibi alanlardan oluşur. Sebze yetiştirme, hayvan bakımı, yakıt hazırlama, yemek yemek pişirme, çamaşır yıkama, temizleme ve barınma gibi işlevlere sahiptir. Bütün bu yapılanma biçimi 8. ve 9. yüzyıl Uygur evleriyle benzer özelliklere sahiptir. Merdiven, kuyu, çeşme, havuz, avlu kapıları mekanlarda kullanılan diğer mimari ögelerdir. Kameriye ve çardak de gölgelikli oturma alanları olarak kullanılır.Mutfak zemin katta yer alır. Ocak, tandır gibi mimari alanların açık havada yıllık gıda depolama imkanı sunan bir işlevselliğe sahiptir. Kiler, depolama gibi alanlara özel yer ayrılır. Tuvalet avluda yer alırken sonraki yüzyıllarda evin içerisine alınmıştır. Türk örf ve adetlerinde temizlik fazla önemli olduğu için hamam da çok manâlı bir işleve sahiptir. Avlu ya da zemin katta yer alır ve çoğunlukla mutfakla bağlantısı vardır.Geleneksel Türk evlerinde süsleme önemlidir Dış cephede cumbalar ve saçaklar yardımıyla odalar genişletilir, aydınlatılır, havalandırılır, manzaraya ulaşılır. Ağaçlar, sarmaşıklar ve çiçeklerle süslenir. Düz görünüş engellenerek cephede estetik bir hareketlilik sağlanır. Duvar örgüsü önemlidir, desenli duvar örgüsü dış cephenin en kayda değer süsüdür. İç mekanda ise dolap ve tavanlara desen veya görüş resimleri işlenir. Kapı tokmakları özel şekil ve biçimlerde ince işçilikle tasarlanır.Geleneksel Türk konut tipi, Türk kültürünün gittiği her tarafta etkisini göstererek ev tasarımının gelişmesinde öncü rol oynamıştır. Günümüzün çok katlı ve hemen hemen tek müşteri mimari yapılanma eğiliminin açıklarını net bir şekilde ortaya çıkarmaktadır. Kendi kendine yeten yapılanma anlayışının konuşulduğu günümüz koşullarında misal alınması çoğu açıdan menfaat sağlayacaktır. Kaynak: www.milliyet.com.tr