Gemi geri dönüşüm sektörü ülkemizde çok bilinen bir sektör olmamakla birlikte sektörün önemi her geçen gün artmaktadır. Dünyada 1,7 milyar DWT’lik deniz filosu bulunmakta, bunun her yıl 15 milyon tonu hurdaya ayrılmaktadır. İstikrarlı bir şekilde dünyadaki gemi geri dönüşüm ihtiyacının ortalama olarak %98’i beş ülke tarafından karşılanmaktadır. Bu ülkeleri kapasitelerine göre sıralayacak olursak Hindistan, Bangladeş, Çin, Pakistan ve Türkiye’dir (%4).

Gemi geri dönüşüm sektörü; ekonomik ömrünü tamamlamış gemilerin seferlerden çekilmesi ve yerlerine yeni tonajda gemilerin getirilmesi amacıyla, daha güvenli ve çevreye duyarlı, daha fazla işletme verimi olan, denizcilik risklerini daha aza indiren tabii bir teknolojik süreç içinde yer almaktadır.

Ülkemizde  1976 yılından itibaren gemi söküm faaliyetleri sadece İzmir’in Aliağa ilçesinde yapılmaktadır. 1.400 metrelik sahil şeridinde, yaklaşık 600 dönümlük bir alanda, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından verilen gemi söküm izni ve Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı tarafından gemi söküm yetki belgesine sahip 22 firma faaliyet göstermektedir.

Türkiye gemi geri dönüşüm sektörünün söküm kapasitesi 1 milyon ton olup, 2015 yılı itibariyle fiili kapasite yaklaşık 700 bin ton olarak gerçekleşti.

Sektör doğrudan yaklaşık olarak 2.000 kişiye dolaylı olarak ise 10.000 kişiye istihdam sağlamaktadır.

Türkiye dünyanın en büyük hurda ithalatçısıdır. Türkiye yıllık 30 milyon ton civarındaki hurda ihtiyacının %70’ni ithal etmektedir. Dolayısıyla gemi geri dönüşümü, hurda için yurt dışına ödenen dövizden tasarruf ve ton başına yaklaşık 60 dolar söküm maliyet bedelinin ülke sınırları içerisinde kalması ve 60 milyon dolar değerinde bir döviz kazancının sağlanması anlamına gelmektedir.

Sonuç olarak, özellikle gelecek yıllarda daha fazla bir öneme haiz olacak olan bu sektörün sorunlarının ve öneminin farkında olmamız gerekmektedir.

İsmail H. TOPÇU
10.04.2016
[email protected]