Hadisi şerifi nasıl anlamalıyız? Hadis ne anlatıyor? Çıkarmamız gereken dersler nelerdir?Ebû Hüreyre radıyallahu anh, Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem’i: “Allah, hoş sesli bir peygamberin, Kur’lahza’ı tegannî ile yüksek sesle okumasından memnun olduğu dek hiçbir şeyden hoşnut olmamıştır” buyururken işittim, demiştir. (Buhârî, Fezâilü’l-Kur’ân 19; Tevhîd 32; Müslim, Müsâfirîn 232-234. Ayrıca bk. Ebû Dâvud, Vitr 20; Tirmizî, Fezâilü’l-Kur’ân 17; Nesâî, İftitâh 83) Hadisi Şerifi Nasıl Anlamalıyız? Başta bu hadiste geçen bir takım kelimelerin anlamları üstünde durmak gerektiği kanaatindeyiz. “Ezine” kelimesinin lugat anlamı, dinlemek, kulak vermek demektir. Bu anlamıyla kelimenin Allah Teâlâ için kullanılması laf konusu olamaz. Onun için burada mecâzî mânada kullanılmış olup, okuyandan hoşnut edinmek, mânen kendine yaklaştırmak, ona bol bol sevap tahsis etmek gibi anlamlara geldiği kabul edilir. İslâm âlimleri böyle sözlerin te’vilinin vâcip olduğunu söylerler. Hadisimizde geçen “tegannî”nin de birdenbire çok anlayış gelen kelimelerden olduğu görülmektedir. Teğannî, sesi Kur’an’la güzelleştirip bezemek, okurken seste sevinç ve hüznü belli etmek demektir. İmam Şâfiî ve onunla birlikte o kadar fazla âlim bu anlamı benimserler. Tegannînin bir diğer anlamı, yetinmek, başka şeye ihtiyacı kalmamak demektir. Ahmed İbni Hanbel bu anlamı benimser. Bir diğer anlamıyla tegannî, Kur’lahza okuyan kişinin bununla geçmiş milletlerin haberlerinden ve eski kitaplardan müstağnî kalması, onlara ihtiyaç duymamasıdır. Teğannî, meşgul edinmek, fakirliğin zıddı olmak üzere zenginlik anlamına da gelmektedir. Açıktan ve yüksek sesle okumak anlamına geldiğini söyleyenler de olmuştur. Bu anlamlardan herkes, kelimenin kullanıldığı yere ve duruma göre doğru olabilir ve kabul edilebilir. Teganniyi bu anlamlardan herhangi biriyle te’vil edenler, Kur’lahza’ı lahn ve tercî denilen yollarla okumayı mekruh sayarlar. Lahn ve tercî ile kastedilen, sesi boğazda oynatarak nağme ile okumak, bir diğer deyişle Kur’lahza’ı mûsikî kurallarına uygun tarzda okumaktır. Enes İbni Mâlik, İbni Müseyyeb, Hasan el-Basrî, İbni Sîrîn ve İmam Mâlik’in de arasında bulunduğu çoğu âlim Kur’an’ı bu stil üzere okumanın mekruh olduğu inancındadırlar. Çünkü lahn ile Kur’an okumak, onun başlıca gayesi olan huşû duyma ve mânasını anlayışlı olmak için özen göstermeye engel teşkil eder. Buna karşılık Hz.Ömer, İbni Abbas, Ebû Mûsâ el-Benzeşen’arî ve Ukbe İbni Âmir gibi ünlü sahâbe ve âlimlerin de içinde yer aldığı bir grup bunu câiz görür, hatta bir kısmı teşvik ederlermiş. Ebû Mûsa el-Benzeşen’arî’nin lahn ve tegannî ile Kur’lahza okuduğunu, hatta bazı defa Hz.Ömer’in: “Bize Rabbimizi hatırlat!” diyerek onun bu tarz okumasını arzu ve özendirme ettiğini görüyoruz. İmam Ebû Hanîfe ve arkadaşları ile İmam Şâfiî gibi mezhep imamları da lahn ve tegannî ile okunan Kur’an’ı dinlerlermiş. Lakin burada riâyet edilecek ölçü son derece önemlidir. O konuda da âlimler aralarında bir ittifak vardır. Şöyle oysa: Haddi aşarak Kur’lahza’ı kıraat olmaktan çıkarmamak, ifrata ve tefrite kaçarak bir harf ziyade etmemek ya da noksanlaştırmamak şarttır. Bunlar yerine getirildiği takdirde bu tarz okumak müstehap görülmüştür. Harf ilâvesi veya çıkarılması ise haram kabul edilmiştir. Hadisten Çıkarmamız Gereken Dersler Nelerdir? Hoş ses Allah’ın nimetlerinden biri olup, Kur’an’ı güzel sesle okumak müstehaptır. Allah hoş sesle Kur’lahza okunmasından, okuyandan ve sesini Kur’lahza’la süsleyenden memnun olur. Harf ziyadesi ve noksanlaştırması yapılmadıkça lahn ve tegannî ile Kur’an okumak câizdir. Kaynak: Riyazüs Salihin, Erkam Yayınları Kaynak: www.islamveihsan.com URL: https://www.islamveihsan.com/guzel-sesli-bir-peygamberin-kuran-okumasi-ile-ilgili-hadis.html