Yırtık bir menisküs, en sık görülen diz yaralanmalarından biridir. Özellikle bütün ağırlığınız üzerindeyken dizinizi zor kullanarak bükmenize veya döndürmenize niçin olan herhangi bir aktivite, menisküsün yırtılmasına niçin olabilir.

Dizlerinizin her biri, kaval kemiğiniz ve uyluk kemiğiniz arasında bir yastık görevi görebilen C biçiminde iki kıkırdak parçasına sahiptir. Yırtık bir menisküs ağrıya, şişmeye ve sertliğe neden olabilir. Keza diz hareketini engelleyebilir ve dizinizi adamakıllı uzatmakta zorluk çekebilirsiniz.

Dinlenme, buz kompresi ve ilaç gibi konservatif tedaviler bazen menisküs ağrısını hafifletebilir ya da yaralanmanın kendi kendine iyileşmesini sağlayabilir. Ancak öteki durumlarda, yırtık bir menisküs cerrahi bir müdahale gerektirebilir.

Menisküsünüzü yırttıysanız, dizinizde bir patlama duygusal, şişme ya da sertlik, bilhassa dizinizi bükerken ya da döndürürken sancı, dizinizi bütünüyle düzeltmede güçlük ve hareket etmeye çalıştığınızda dizinizin yerinde kilitli olduğunu hissetmek gibi belirtiler görülebilir. Eğer dizinizde bu belirtilerden bazılarını hissediyorsanız bir doktorla iletişime geçebilirsiniz.

Menisküs yaralanması nedenleri nelerdir?

Yırtık bir menisküs, agresif bir dönme, ani bir durma hareketinden ya da dizinizi zorlayan herhangi bir faaliyetten kaynaklanabilir. Diz çökmek, derin çömelmek ya da ağır bir şey kaldırmak bile bazen menisküsün yırtılmasına neden olabilir. Yaşlılarda dizdeki dejeneratif değişiklikler, fazla az travma ile veya hiç travma olmaksızın yırtık bir menisküs oluşumuna niçin olabilir.

Dizin kavgacı bir şekilde bükülmesini ve kendi ekseni etrafında dönmesini içeren aktiviteler yerine getirmek sizi menisküsün yırtılma riskiyle karşısında karşıya bırakabilir. Risk bilhassa futbol gibi temas sporlarına ya da tenis, basketbol gibi pivot içeren aktivitelere katılan sporcular için yüksektir. Yaşlanma ve obezite dizlerdeki eskime ve yırtık menisküs riskini arttırabilir.

Menisküs yaralanması tedavisi nasıldır?

Yırtık bir menisküs için tedavi başlangıçta, yırtığın tipi, boyutu ve konumuna emrindeki olarak belirlenir.

Eklem iltihabı ile ilişkili yırtıklar, genellikle artrit tedavisi ile ameliyat gerekmeksizin zamanla iyileşebilir. Ayrıca kilitlenmeye sebep olmayan veya diz hareketini kısıtlamayan çoğu yırtık da, zamanla daha az ağrılı hale geleceği için ameliyat gerektirmezler.

Yırtık bir menisküsün tedavisinde başlangıçta dinlenmeniz önerilebilir. Diz ağrısını şiddetlendiren aktivitelerden, özellikle dizinizi bükmenize ve döndürmenize neden olan aktivitelerden kaçınabilirsiniz. Ağrınız şiddetliyse, koltuk değneği kullanarak dizinizdeki baskıyı azaltabilir ve iyileşmeyi hızlandırabilirsiniz. aynı zamanda, dizinizi yüksekte tutarak yaklaşık 15 dakika soğuk buz kompresi kullanmak diz ağrısını ve şişmeyi azaltabilir. Bunu her dört ila altı saatte bir ve arkasından gerektiği sıklıkta yapabilirsiniz.

Yırtık menisküsü çare etmek bir öteki usul olan fizik çare, diz eklemini stabilize etmeye ve desteklemeye yardım etmek için dizinizin etrafındaki ve bacaklarınızdaki kasları güçlendirmenize tezgâhtar olabilir.

Fizik tedaviye rağmen dizinizdeki sızı ve kilitlenme iyileşmezse, doktorunuz ameliyat önerebilir. Özellikle çocuklarda ve genç yetişkinlerde yırtık bir menisküsü gidermek mümkündür.

Yırtık onarılamazsa, menisküste bir artroskop kullanılarak küçük kesiler açılabilir. Ameliyattan sonradan diz gücünü ve dengesini çoğaltmak ve korumak için egzersiz yapmanız gerekebilir. İlerlemiş, dejeneratif artritiniz varsa, doktorunuz diz protezi önerebilir. Ameliyattan sonra belirti ve semptomları olan oysa ilerlemiş artriti olmayan gençler için ise menisküs nakli uygun olabilir.

Prof. Dr. Ufuk Özkaya