Peygamber (s.a.s.) Efendimiz sabahleyin namazının sünnetini nasıl kılardı? Peygamberimiz (s.a.s.) sabahtan namazının sünnetinde hangi sureleri okurdu? Sabahtan namazının sünnetinin nasıl kılınacağı ile ilgili hadisler.Sabah namazının sünnetinin artı uzatmadan kılınacağı, bu sırada ne okunacağı ve ne vakit edâ edileceği hakkında hadisler. PEYGAMBER EFENDİMİZ SABAH NAMAZININ SÜNNETİNİ NASIL KILARDI? Âişe radıyallahu anhâ’dan rivayet edildiğine tarafından Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem sabahtan namazının ezanı ile kameti aralarında pozitif uzatmadan iki rekat namaz kılardı. (Buhârî, Ezân 12; Müslim, Müsâfirîn 91) Buhârî ile Müslim’in öteki bir rivayetine göre Hz. Âişe şöyle dedi: Resûlullah sabahtan namazının iki rekat sünnetini pek hafif kılardı fakat acaba Fâtiha sûresini okudu mu diye kendi kendime sorardım. (Buhârî, Teheccüd 28; Müslim, Müsâfirîn 92. Keza bk. Ebû Dâvûd, Tatavvu 3; Nesâî, İftitah 40) Müslim’in bir rivayetine kadar Hz. Âişe şöyle dedi: Resûl-i Ekrem sabah ezanını duyduğu süre sabah namazının sünnetini fazla uzatmadan kılardı. (Müslim, Müsâfirîn 90. Keza bk. Nesâî, Kıyâmü’l-leyl 60) Öteki bir rivayette Hz. Âişe, tanyeri ağardığı vakit kılardı, dedi. (Müslim, Müsâfirîn, 93) Hafsa radıyallahu anhâ’dan rivayet edildiğine göre, müezzin sabahleyin ezanını okuduğu ve tan yeri de ağardığı vakit Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem pozitif uzatmadan iki rekat namaz kılardı. (Buhârî, Ezân 12; Müslim, Müsâfirîn 87) Müslim’in öteki bir rivayetine tarafından Hz. Hafsa şöyle dedi: Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem tan yeri ağardığı vakit hafifçe kıldığı iki rekat namazdan başka nâfile kılmazdı. (Müslim, Müsâfirîn 88. Ayrıca bk. Nesâî, Kıyâmü’l-leyl 60) İbni Ömer radıyallahu anhümâ şöyle dedi: Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem gece namazlarını ikişer rekat kılar, gecenin sonunda ise bir rekat vitir kılardı. Sabah namazının farzından önce de, kulağı kamette olduğu halde, tez iki rekat namaz kılardı. (Buhârî, Vitir 2; Müslim, Müsâfirîn 157. Hem bk. Tirmizî, Vitir 8) Hadisleri Nasıl Anlamalıyız? Yukarıdaki üç hadis, Resûlullah Efendimiz’in sabahleyin namazının sünnetini nasıl kıldığını anlatmaktadır. Daha aşağıdaki hadislerde onun sabahtan namazının sünnetinde zamm-ı sûre olarak neleri okuduğu görüldüğü süre, bu iki rekat namazı artı uzatmadan, öteki bir ifadeyle hafif bir şekilde kıldığı daha iyi anlaşılacaktır. Hz. Âişe’nin, “Resûlullah sabah namazının iki rekat sünnetini öyle hafif kılardı ama ‘Acaba Fâtiha sûresini okudu mu?’ diye kendi kendime sorardım” demesi de bunu göstermektedir. Resûl-i Ekrem’in Fâtiha sûresini okuduğundan Hz. Âişe’nin şüphesiz şüphesi yoktu. Lakin öteki zamanlarda kıldığı nâfile namazlarda uzun sûreler okuduğu halde, sabahtan namazının sünnetini kılarken çok kısa sûreler okuduğunu, rükû ve sücûdunu daha hafif tuttuğunu böyle anlatmaktadır. Bu tür ifadelere bakarak sabah namazının sünnetinde hiçbir şey okumamak gerektiğini veya sadece Fâtiha sûresini okumanın tatmin edici olacağını söyleyen âlimler olmuştur. Resûl-i Ekrem Efendimiz sabahleyin namazının sünnetini şipşak kılsa bile, “bu iki rek’at sünneti bütün gereklerini yerine getirerek çok iyi bir şekilde” kılmıştır. Efendimiz’in bu sünneti hızla kılmasının sebebi, uzun âyetler okuyarak kılacağı sabahtan namazının farzına daha pozitif vakit kalması içindi. Sonuncu hadisteki, sabah namazının sünnetini kulağı kamette olduğu halde kıldığına dair ifade de bunu göstermektedir. Yukarıdaki rivayetlerden Efendimiz’in bu sünneti tanyeri ağarmaya başladıktan sonra kıldığı da anlaşılmaktadır. Resûl-i Ekrem sallallahu aleyhi ve sellem’in geceleyin nâfile namazları ikişer rekat kıldığını, sonunda bir rekat vitir kıldığını görmekteyiz. Hz. Âişe’nin Fâtiha sûresinden, Kur’lahza’ın anası anlamında “Ümmü’l-Kur’ân” diye bahsettiği görülmektedir. Fâtiha sûresi Kur’ân-ı Kerîm’in özü ve esası mahiyetinde olduğu için ona bazan Ümmü’l-Kur’ân, bazan da yeniden aynı anlamda almak üzere “Ümmü’l-Kitâb” denmiştir. Hadislerden Öğrendiklerimiz Sabahleyin namazının sünneti, tanyeri ağardıktan daha sonra kılınmalıdır. Tanyeri ağardıktan daha sonra Peygamber Efendimiz, farzdan önce, sabahtan namazının sünnetinden diğer namaz kılmamıştır. Gece namazlarını Resûl-i Ekrem’in yaptığı gibi ikişer rekat kılmalıdır. Hz. Peygamber nâfile namazlarda uzun sûreler okumakla beraber, sabahtan namazının sünnetinde kısa sûreler okur, rükû ve sücûdunu da artı uzatmazdı. Câmiye ve cemaate gidemeyen kimselerin, sabahleyin namazının sünnetini kılarken uzun sûreler okumasında bir sakınca yoktur. Sabahtan namazının sünneti, her şeye rağmen terk edilmemesi gereken bir sünnet-i müekkededir. PEYGAMBERİMİZ SABAHLEYIN NAMAZININ SÜNNETİNDE HANGİ SURELERİ OKURDU? İbni Abbas radıyallahu anhümâ’dan söylenti edildiğine tarafından Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem sabahleyin namazının iki rekat sünnetini kılarken birinci rekatta, Bakara sûresindeki “Biz Allah’a ve bize indirilen Kur’an’a...inandık” anlamındaki âyeti, ikinci rekatta da “Biz Allah’a inandık; şâhid ol ama biz Müslümanlarız” anlamındaki âyeti okurdu. (Müslim, Müsâfirîn 99. Hem bk. Ebû Dâvûd, Tatavvu 3; Nesâî, İftitah 38) Diğer bir rivayete tarafından ise ikinci rekatta Âl-i İmrân sûresindeki “Söyle onlara: Ey kendilerine kitap verilenler! Gelin, aramızda müşterek olan bir kelime civarda toplanalım” âyetini okurdu. (Müslim, Müsâfirîn 100) Ebû Hüreyre radıyallahu anh’den söylenti edildiğine kadar Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem sabahleyin namazının iki rekat sünnetinde Kâfirûn ve İhlâs sûrelerini okurdu. (Müslim, Müsâfirîn 98. Ayrıca bk. Ebû Dâvûd, Tatavvu 3; Nesâî, İftitah 39; İbni Mâce, İkâmet 102) İbni Ömer radıyallahu anhümâ şöyle dedi: Bir ay boyunca Peygamber aleyhisselâm’ın namazına dikkat ettim, sabahleyin namazının sünnetinde Kâfirûn ve İhlâs sûrelerini okurdu. (Tirmizî, Mevâkît 191. Keza bk. Nesâî, İftitah 68; İbni Mâce, İkâmet 102) Hadisleri Nasıl Anlamalıyız? Yukarıdaki üç hadiste, Peygamber Efendimiz’in sabahleyin namazının sünnetini kılarken Fâtiha’dan sonra okuduğu sûre ve âyetler belirtilmektedir. Konumuzun daha önce geçen hadislerinde de, Resûl-i Ekrem Efendimiz’in sabah namazının iki rekat sünnetini artı uzatmadan kıldığını görmüştük. Bir namazın artı uzatmadan, hafifçe kılınabilmesi, şüphesiz o namazda okunan sûrelerle yakından ilgilidir. İbni Abbas’ın rivayet ettiği birincil hadisten, hatta onun Sünen-i Ebî Dâvûd’daki rivayetinden öğrendiğimize kadar, Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem sabahtan namazının sünnetinin ilk rek`atında çoğu süre Bakara sûresinin, “Biz Allah’a ve bize indirilen Kur’lahza’a; İbrâhim, İsmâil, İshâk, Yakûp ve torunlarına indirilenlere, Mûsâ ve Îsâ’ya verilenlere ve tüm peygamberlere Rableri kadar bahşedilen kitap ve âyetlere inandık. Onlardan hiçbirini diğerinden ayırt etmeyiz. Biz Allah’a boyun eğen müslümanlarız, deyin” anlamındaki 136. âyetini okurdu. Sabah namazının sünnetinin ikinci rekatında de Âl-i İmrân sûresinin “Allah’a iman ettik; Sen de bizim müslüman olduğumuza şâhid ol!” anlamındaki 52. âyetini okurdu. Bir başka rivayete kadar ise, ikinci rekatta, Âl-i İmrân sûresinin “Söyle onlara: Ey kendilerine kitap verilenler! Gelin aramızda iki taraflı olan bir kelime civarda toplanalım: Allah’tan başkasına tapmayalım; hiçbir şeyi O’na karşılıklı koşmayalım. Allah’ı bırakıp da kimimiz kimimizi ilâhlaştırmasın. gerçi yüz çevirirlerse: ‘Bizim müslüman olduğumuza şâhid olun!’ deyin” anlamındaki 64. âyetini okurdu. Ebû Dâvûd’daki bir rivayete kadar ise (Tatavvu 3), sabah namazının sünnetinin birinci rekatında Âl-i İmrân sûresinin “De ancak: Biz Allah’a, bize indirilene, İbrâhim, İsmâil, İshak, Yakup ve Yakup oğullarına indirilenlere...iman ettik” anlamındaki 84. âyetini, ikinci rekatta da yeniden Âl-i İmrân sûresinin “Ey bizim Rabbimiz! İndirdiğine inandık ve Peygamber’e uyduk. Acilen bizi, birliğini ve peygamberlerini onay eden şâhidlerden yaz” anlamındaki 53. âyetini veya Bakara sûresinin “Kuşkusuz biz seni Kur’an’la müjdeci ve uyarıcı olarak gönderdik. Sen cehennemliklerin suçundan sorumluluk sahibi olmayacaksın” anlamındaki 119. âyetini okurdu. Ebû Hüreyre ve Abdullah İbni Ömer de bu konuda görüp duyduklarını anlatmışlardır. Hatta Sünen-i Tirmizî ve İbni Mâce’deki rivayete kadar İbni Ömer bir ay boyunca, Nesâî’deki rivayete göre de yirmi gün baştan başa Resûlullah Efendimiz’in sabahtan namazının sünnetinde ne okuduğuna adamakıllı dikkat ettiğini, birinci rekatta “Kul yâ eyyühe’l-kâfirûn” diye başlayan Kâfirûn sûresini, ikinci rekatta ise “Kul hüvellâhü ahad” diye başlayan İhlâs sûresini okuduğunu tesbit ettiğini söylemektedir. Hadislerden Öğrendiklerimiz Peygamber Efendimiz sabahtan namazının farzında uzun sûreler ve âyetler okuyabilmek için sabahleyin namazının sünnetinde kısa âyet ve sûreler okurdu. Sabah namazının sünnetinde, bazan Bakara ve Âl-i İmran sûrelerinden kısa âyetler, bazan da birinci rekatta Kâfirûn, ikinci rekatta İhlâs sûrelerini okurdu. Kaynak: Riyazüs Salihin, Erkam Yayınları Kaynak: www.islamveihsan.com URL: https://www.islamveihsan.com/sabah-namazinin-sunnetinin-nasil-kilinacagi-ile-ilgili-hadisler.html