Endüstri 4.0’a gireceğiz. Oysa konuyu daha çakmak için geçmişteki üç devrime kısa bir göz atmakta menfaat var. 1800’lü yıllarca çoğalan imal süreçleri hangi yollardan geçtiğine bir bakalım.
Birinci Sanayi Devrimi
İlk sanayi devrimi 1700’lerin sonları ile 1800’lerin başları aralarında gerçekleşti. Bu süre zarfında üretim, insanlar tarafından hayvanlar yoluyla gerçekleşiyordu. Su ve buharla çalışan motorların icadı ile diğer cihaz aletlerinin sisteme dahil olmasıyla beraber dünya, üretimde daha süratli ve bereketli bir işçilik modeliyle tanıştı.
Fabrikalarda çalışan işçiler.
İkinci Sanayi Devrimi
20. yüzyılın başlarında dünya, çeliğin devreye girmesi ve fabrikalarda elektrik kullanımıyla yeni bir döneme girdi. İkinci Sanayi Devrimi olarak tanıdık bu süreç; elektriğin sisteme dahil olmasını takiben üreticilerin verimliliğinin artmasını sağladı. Keza fabrikalarda kullanılan makinelerin daha işlevsel ülkü gelmesine tezgâhtar oldu. Bu aşamada, üretkenliği artırmanın bir yolu olarak kurulum hattı gibi seri üretim konseptleri hayata geçti.
Üçüncü Sanayi Devrimi
Dijital Devir olarak aşina Üçüncü Sanayi Devrimi 20. yüzyılın sonlarında, dünya savaşlarının ardındaki ortaya çıktı. Sanayileşmenin ve teknolojik ilerlemenin önceki dönemlere tarafından yavaşlaması sonucu meydana geldi. On sene sonra Boole mantığını kullanan Z1 bilgisayarının üretimi, inovatif dijital teknolojilerin başlangıcıydı. İletişim teknolojilerindeki bir sonraki kayda değer gelişme , imal sürecinde bilgisayar ve irtibat teknolojilerinin yoğun kullanımı ile süper bilgisayardı. Nitekim makineler git gide insan gücüne olan ihtiyacı ortadan kaldırmaya başladı.
Dördüncü Sanayi Devrimi veya Endüstri 4.0
Geçtiğimiz birkaç on yılda, Endüstri 4.0 olarak tanıdık dördüncü bir sanayi devrimi ortaya çıktı. Gerçekte Endüstri 4.0 için; Nesnelerin İnterneti (IoT) yoluyla birbirine bağlanabilirlik, hakiki zamanlı verilere erişim ve siber-maddesel sistemlerin gelişimi tamamen dijital teknolojiye bahşedilen önemin ete kemiğe bürünmüş halidir diyebiliriz.
Dünyada faaliyet belirten şirketler ya da kuruluşlar birbirlerinden ayrı olsalar da, hepsinin karşılıklı bir problemi var; Ürünlerin miktar sürecindeki aksaklıklar ile genelde çalışanlar arasındaki gerçek zamanlı iletişimin kusursuz olamaması.
Fabrikalar günümüzde hala insan gücüne fakir.
Endüstri 4.0, ara bağlantı, otomasyon, cihaz öğrenimi ve hakiki zamanlı verilerin entegrasyonuna odaklanmaktadır. IIoT (Endüstriyel Nesnelerin İnterneti) veya zeki imal olarak da anılan Endüstri 4.0, üretime ve arz zinciri yönetimine odaklanan şirketlerin daha bütünsel ekosistem oluşturmalarını mümkün kılıyor.
Şirketler bedensel üretim süreçlerini akıllı dijital teknolojiler, makine öğrenimi ve büyük verilerle birleştiriyorlar. Böylelikle, mesela bir fabrikadaki departmanların, ortakların, satıcıların, ürünlerin ve kişilerin bir bütün halinde daha iyi iletişim sağlayabileceği imal ağı kuruluyor.
Esas endüstriyel terimler
Endüstri 4.0 ile ilgili yüzlerce terim var. Ancak temel olarak bilmeniz gereken kavramları şöyle açıklayabiliriz:
– Kurumsal Kaynak Planlaması (ERP): Bir organizasyondaki bilgileri idare etmek için kullanılabilen meslek süreci yönetimi araçları.
– IoT: IoT, maddesel donanımlar ile internet arasındaki entegrasyonu ve bağlantıyı açıklama eder. Örneğin evinizdeki zeki lambayı telefonunuzdan açıp kapatabilmeniz, IoT yani Nesnelerin İnterneti bir uçtan bir uca muhtemel olur.
– IIoT: IIoT ise, üretim süreçleri ile ilgili olarak ırk, veriler ve makineler arasındaki bağlantıyı sağlayan Endüstriyel Nesnelerin İnterneti olarak açıklanmaktadır. Bir fabrikadaki imal bandının evvelden ayarlanan zaman dahilinde faaliyete başlaması buna keskin bir örnektir.
– Büyük veri: Kalıpları, süreçleri, bağlantıları ortaya hariç tutmak için derlenebilen, depolanabilen, organize edilebilen ve analiz edilebilen çok büyük seviyede yapılandırılmış veya yapılandırılmamış data kümeleri anlamına gelir.
Imal sistemleri uzak teftiş ediliyor.
– Yapay akıl (AI): İnsan zekası gerektiren işlemleri kendi başına yapabilen ve kararlar alabilen sistemlere denir. Örneğin Siri bir suni akıl örneğidir. Zira telefonunuzda el kullanarak yapabildiğiniz birçok şeyi ona yaptırabiliyorsunuz.
– M2M: Makineden Makineye kelimesinin kısaltılmışı olan M2M, iki ayrı maddi alet aralarında kablosuz ya da kablolu ağlar yoluyla gerçekleşen iletişimi açıklama eder.
– Sayısallaştırma: Sayısallaştırma, bambaşka data türlerinin toplanması ve dijital bir biçime dönüştürülmesi sürecini açıklama eder.
– Makine öğrenimi: Sistemlerin, suni akıl aracılığıyla evvelden programlanmaya gerek kalmaksızın kendi başlarına bir şeyler öğrenebilmesi anlamına gelir. Bir akıllı dijital saatin alarmını sabahleyin 8:00’a kurduğunuzu ama 3 gün boyunca 7:57’de kalkıp alarmı kapattığınızı farz edin. Sonraki günlerde alarmın otomatik olarak 7:57’de çalmaya başlaması, makine öğreniminin en keskin emsalidir. Saat sizin 8:00’dan önce kalktığınızı anlamıştır.
Imal süreçlerinde bilgisayarlar ile robotlar rol oynayacak.
– Bulut data operasyon: Bilgileri depo etme, yönetmek ve derin etki bırakmak için internette barındırılan birbirine emrindeki uzak sunucuları uygulamak için geliştirilen teknolojileri açıklama eder.
– Reel zamanlı data işleme: Bilgisayar sistemlerinin ve makinelerin verileri kesintisiz ve otomatik olarak işlemesidir. Bu veriler sayesinde bilgisayarlar, gerçek zamanlı ya da yakın zamanlı çıktılar üretebilirler.
– Siber-maddi sistemler (CPS): Ara Sıra siber imal olarak da tanıdık siber-fiziksel sistemler, bir imal sürecinin her alanında gerçek zamanlı data birleştirme, analiz ve saydamlık karşılayan Endüstri 4.0 uyumlu imal aşamasıdır.
Endüstri 4.0 ne yapmak istiyor?
Endüstri 4.0 ya da Dördüncü Sanayi Devrimi’nin hedeflediği 6 adet temel görev var. 2030 yılına kadar tam teşekkülü bir biçimde hayata geçmesi beklenen bu ilkeler, insan faktörünü ortadan kaldıracak.
İşte temel ilkeler:
a. Kağıt değil: Vakit ve paradan tasarruf etmek ile güncelliğini yitiren bilgilerden kaynaklanan hataları eksilmek için meslek belgeleri (örn. çalışma talimatları, formlar, satın alma ve sevkıyat siparişleri, mahsul özellikleri) dijital ortama taşınacak.
b. Hakiki zamanlı veri takibi: Fabrikadaki makinelere ve ekipmanlara kablosuz irtibat özellikli ağlar kurulacak. Böylelikle üretim süreci uzaktan izlenmekle beraber gerçek zamanlı veriler edinmek muhtemel olacak. Şirketler olan biteni hemen olan olarak takip edip sorunları anlayabilecekler.
c. Zeki fabrika: Zeki fabrika, Endüstri 4.0’ın esas yapı taşlarından bir tanesidir. İnsan faktörünü ortadan kaldıran bu fabrikalarda imal sürecinden tamamıyla robotlar ile otomasyon sistemleri sorumlu. Pek oysa, bu sistemler kendi problemlerini zeka çözebiliyorlar. Anın gerektiği durumlara kadar kendilerini optimize edip sisteme armoni sağlayabiliyorlar. Mesela bir imal bandının bakıma gereklilik duyduğunu anlayıp gerekli olan her şeyi yapabiliyorlar.
d. 3 boyutlu yazıcılar: Günümüzde sık sık kullanılan 3 boyutlu yazıcılar, Endüstri 4.0 ile üretim süreçlerine dahil oldu. Bu yazıcılar tamamen fabrikalarda prototip oluşturma süreci hızlanacak. Müşterinin sipariş verdiği mahsul hemencecik tasarlanabilecek.
e. Her şey internete emrindeki: Tüm makineler sensörler ile donatılacak. Şirketler bu sensörler doğru, bakım gerektiğinde veya diğer sorunlara aleyhinde müşterilerini uyarabilecekler. Hatta şayet de teknik servislerin etkinliği bile azalacak diyebiliriz.
Tüm ilkeleri ve misyonlarıyla Endüstri 4.0 kavramını, internet ve bilgisayar sistemleriyle tümleşik üretim çağı olarak özetleyebiliriz.
Kaynak: shiftdelete.net URL: https://shiftdelete.net/endustri-4-0-nedir-dorduncu-sanayi-devrimi-ne-anlama-gelir
