Bir erkek için evlenilmesi kesintisiz ya da geçici olarak caiz olmayan hısımlar kimlerdir? Hısımlık haricen evlenme engeli var mıdır?

İslâm’da evlenme engelleri sürekli ve geçici edinmek üzere ikiye ayrılır. sürekli olarak evlenme yasağı yer alan hısımlar şunlardır:

İSLAM’A GÖRE EVLENME ENGELLERİ

1) Nesep hısımları: Anne, nineler, kızlar, torunlar, kız kardeşler, erkek ve kız kardeşlerin kızları halalar ve teyzeler bu gruba girer.

2) Süt hısımları: Nesep yönüyle haram olanlar süt yönüyle de haram olur. Başka bir deyimle; «Süt emenin kendisi, süt emzirenin nesline haram olur». Buna tarafindan, tanıdık olmayan bir kadından süt emen çocuk, bu süt annenin öz çocuğu gibi kabul edilerek, öz çocukları kendi ailesinden kimlerle evlenemezse süt emen çocuk da bunlarla evlenemez. Oysa süt emen çocuğun eşi veya fürûu dıştan diğer aile fertleri ile süt annenin hısımları arasında bir evlenme engeli doğmaz (bk. «Süt Hısımlığı» konusu)

3) Izdivaç yoluyla meydana gelen sıhrî hısımlar: Üvey anne, gelin, kayın valide ve üvey kızlar bu kapsama girer.

Yukarıda belirtilenlerle sonsuz olarak evlenme yasaklanmıştır.[1]

Diğer yana kimi kadınlarla evlenme yasağı geçicidir. Bunlar beş sınıfta toplanabilir:

a) Izdivaç devam ettiği sürece, eşinin kız kardeşleriyle evlenmek. Eşin ölümü ya da boşanma durumunda iddet bittikten sonra koca, bekâr yer alan baldızı ile evlenebilir. Nitekim Hz. Osman, Allâh’ın elçisinin bir kızı ile evli iken, bu eşinin ölümü üzerine Hz. Peygamberin öteki kızı ile evlenmiş ve bu yüzden «zi’n -nûreyn (iki nûr sahibi)» lakabını almıştır.

b) Bir kadını, hala ya da teyzesi ile bir nikâh altında toplamak. Hadiste şöyle buyurulur: «Bir kadınla, hala ve teyzesi bir nikâh aşağı toplanamaz.»[2]

c) Din ayrılığı: Müslüman bayan ya da erkek ateist, inançsız kimse ile evlenemez.3 Müslüman bir erkeğin hristiyan veya Yahudi bir kadınla evlenmesi ise caiz görülmüştür.4 Ömer ehl-i kitap kadınla evlenmenin kötüye kullanıldığını düşünerek Medâyin valisi Huzeyfe’ye evli bulunduğu Yahudi kadını boşamasını bildirmiştir, (ayrıntı için bak. «Evlenme Engelleri» konusu) Şâfiî ve Mâlikiler ehl-i kitap kadınla evlenmeyi mekruh saymıştır.

d) Üçlü boşamadan doğan evlenme engeli: İslâm’da bir koca eşini en çok üç kez boşayabilir. Böyle bir durumda kadın üçüncü bir erkekle bayağı olarak evlenip bu ikinci izdivaç sona ermedikçe önceki eşine dönemez. Bu geçici evlenme engelini ortadan kaldıran sonraki evliliğe «hülle» denir (bk. «Hulle» konusu).

e) Başkası ile evli olmaktan doğan engel: İslâm, kadın için tek evlilik ilkesini benimsemiştir. Bu yüzden kadın için, evli olmak bitmiş evlenmesi konusunda geçici bir engeldir.5

f) İddete alt evlenme engeli: Evliliğin vefat, boşanma veya fesih sebeplerinden birisiyle sona ermesi durumunda kadının bitmiş evlenebilmek için ummak zorunda olduğu süreye «iddet» denir. Bayan iddet süresi sona erince özgürlük kalır ve her tarafta evlenebilir.

Yukarıda kayıtlı hısımların dışarıya kalanlarla hısım olsun ya da olmasın evlenmek caizdir. Nitekim Allâh’ın Rasûlü, halasının kızı olan Zeynep binti Cahş ile evlenmiş, kendi kızı olan Hz. Fatıma’yı ise amcasının oğlu Hz. Ali ile evlendirmiştir. Diğer yandan tanıdık olmayan ile evlenmeyi nasihat etmekte bir sakınca bulunmaz. Nitekim Şâfiî mezhebinde yakın hısımlarla evlenmek mekruh sayılmıştır.

Dipnotlar:

1. bk. Nisâ’, 4/22, 23; Buhârî, Şehâdât, 7; Müslim, Radâ, 1. 2. Buhârî, Nikâh, 27; Müslim, Nikâh, 33, 34, 36, 40. 3. bk. Bakara, 2/221. 4. bk. Mâide, 5/6. 5. bk. Nisâ’, 4/24.

Kaynak: Prof. Dr. Hamdi Döndüren, Delilleriyle Aile İlmihali, Erkam Yayınları

Kaynak: www.islamveihsan.com URL: https://www.islamveihsan.com/bir-erkek-icin-evlenilmesi-caiz-olmayan-kimseler.html