Kur’ân’da kadının nasıl örtünmesi istenmektedir? Saçlar da örtünme kapsamına giriyor mu? Özetle açıklar mısınız?
İslâm’dan önce Mekke toplumu kadınları örtünmeye riayet etmez, hatta Kâbe’yi çıplak olarak tavaf ederlerdi. Bu yüzden namazda ve tavaf esnasında örtünmeyi bildiren şu âyet Mekke döneminde inmiştir. «Ey Âdemoğulları, her mescide girişinizde zînetinizi giyin.»[1] Buradaki «zînet» sözcüğü «giysi ve elbise» olarak tefsir edilmiştir.
ÖRTÜNME İLE İLGİLİ AYETLER
Medine’ye hicretten sonra inen Nûr ve Ahzâb sûrelerinde örtünme ölçü ve sınırı şöyle belirlenmiştir.
«Mü’min kadınlara söyle; gözlerini haramdan sakınsınlar, ırzlarını korusunlar. Süsleme yerlerini açmasınlar. Bunlardan kendiliğinden görünen kısmı müstesnadır. Baş örtülerini yakalarının üzerine koysunlar.»[2] Âyetteki “humur”un tekili olan «hımâr» kadına ait «başörtüsü» anlamına gelir. Said b. Cübeyr (ö. 95/713), başörtüsünün kadının boyun ve göğüslerini örtecek nitelikte olması gerektiğini söylemiştir. Saçların da örtünme kapsamına girdiğinde açıklık vardır.[3] Tüm bedeni örtecek diğer kıyafet için şöyle buyurulur: «Ey Peygamber! Eşlerine, kızlarına ve mü’minlerin kadınlarına dış giysilerinden üstlerine giymelerini söyle. Bu, onların tanınıp, kendilerine sarkıntılık edilmemesi için daha uygundur.»[4] Âyetteki «celâbîb» in tekili «cilbâb» olup sözlükte; geniş elbise, gömlek ve baş örtüsü gibi anlamlara gelir. Bir fıkıh terimi olarak şöyle betimleme edilmiştir: «Kadınların olağan ev içi giysilerinin üstüne giydikleri her çeşitlilik örtüdür.» «Kadının tüm bedenini örten giysidir», «Kadınların örtündükleri her türlü giysi ve başka şeylerdir.»[5]
PEYGAMBERİMİZİN ÖRTÜNME EMRİ
Hz. Peygamber’in şu hadisi örtünme âyetlerini tefsir etmektedir. Hz. Âişe’den nakledildiğine göre, Esma binti Ebubekir (ö. 73/692) ince bir kıyafet ile Allâh’ın elçisinin huzuruna çıkmak isteyince o şöyle buyurmuştur: «Ey Esmâ! Bayan buluğ çağı çağına ulaşınca, onun şu ve şu yerlerinden başkasının görünmesi uygun değildir.» Hz. Peygamber bunu söylerken yüzüne ve avuçlarına dikkat çekici etmişti.[6] Diğer bir hadiste ise, «Allah ergenlik çağına ulaşan kadının namazını başörtüsüz kabul etmez.»7 buyurulmuştur.
Dipnotlar:
1. A’râf, 7/31. 2. Nûr, 24/31; bk. Elmalılı, Adalet Dini Kur’ân Dili, İst t.y., VI. 15. 3. Kurtubî, el-Câmi’, XII, 153; İbn Kesir, Muhtasar, II, 600. 4. Ahzâb, 33/59. 5. Elmalılı, age, VI, 337, bk. yukarıda «örtünme» konusu. 6. Ebû Dâvûd, Libâs, 31. Ebû Dâvûd bu hadise «Mürsel» demiştir. Çünkü Hâlid b. Düreyk bunu Hz. Âişe’den işitmemiştir. bk. Kurtubî, age, XII, 152; Heysemî, Mecmaü’z-Zevâid, V, 137. 7. İbn Mâce, Tahâre, 132; Ebû Dâvûd, Salât, 84; Tirmizî, Salât, 160.
Kaynak: Prof. Dr. Hamdi Döndüren, Delilleriyle Aile İlmihali, Erkam Yayınları
