"Zandan sakının. Çünkü zan, sözlerin en yalan olanıdır” hadisini nasıl anlamalıyız?Ebû Hureyre radıyallahu anh'den söylenti edildiğine kadar Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu: "Zandan sakının. Çünkü zan, sözlerin en yalan olanıdır.” (Buhârî, Vasâyâ 8, Nikâh 45, Ferâiz 2, Edeb 57, 58; Müslim, Birr 28. Keza bk. Tirmizî, Birr 56) Hadisi Nasıl Anlamalıyız? Başlıca dayanağı belirli data (yakîn) olması gereken dinî konularda zan ile yol almak, zanna dayanarak haber vermek aslâ dürüst değildir. Nitekim yüce Rabbimiz, İslâm gerçeği karşı birtakım zan ve tahminlerle ileri geri konuşan, iddialarda yer alan putperestler hakkında "Onların birçok, zandan diğer bir şeye uymaz. Kuşkusuz zan, haktan hiçbir şeyin yerini tutamaz" (Yunus sûresi, 36) buyurmuştur. "Onlar ancak zanna ve nefislerinin arzusuna uyuyorlar" (Necm sûresi, 23) âyeti de keza müşriklerin ayrıca de dinî konularda his ve heveslere dayanarak zan ve tahminle manzara açıklama edenlerin asıl yanlışlarını ortaya koymaktadır. Burada reddedilen zan, tam anlamıyla sûizandır. Dinin iki temelinden biri olan sünnetin başlıca dayanağı olan hadis rivâyeti konusunda zan ve tahminle hareket edilmesi, hadis nakledilmesi ilk önce bu yasağın içinde ve hatta başındadır. Çünkü zan, sözün en yalanıdır. Zaten Peygamber Efendimiz, "Kişiye yalan (veya günah) olarak her duyduğunu nakletmesi yeter" buyurmuştur. Zan, bir mânada, nefsin telkinlerinin en yalan olanıdır. Zira zan, iblis kadar insanın içine atılmış bir düşüncedir. Bu noktadan hareketle hadisimizi "Müslümanlara karşın olarak sûizanda bulunmaktan sakının! Çünkü bu nesil bir beyân, sözlerin en yalanı olur" diye mânalandırmak da mümkündür. Nevevî merhum, büyük bir ihtimalle bu mânayı seçim ettiği için hadisimizi burada bir kere daha bitmiş etmiştir. Hadisten Öğrendiklerimiz Kötü zan, sözlerin en yalanıdır. Müslümanlar hakkında sûizanda bulunmak haramdır. Kaynak: Riyazüs Salihin, Erkam Yayınları BAŞKASI HAKKINDA SÛİZANDA BULUNMAK Kaynak: www.islamveihsan.com URL: https://www.islamveihsan.com/zandan-sakinin-cunku-zan-sozlerin-en-yalan-olanidir-hadisi.html