Çalışan işçiler "iş hastalığı", memurlar da "vazife malulü" dahilinde bulunuyor. İşini yapmaya engel sağlık sorunu olanlar ödenti indirimi başvurusunda bulunarak erken emekli olabilir. Engelli vatandaşlar her yıl belirlenen miktarda ödenti indirimi alarak gelirlerini artırarak erken emeklilik fırsatı yakalıyor.
Harp, vazife malulleri, 15 Temmuz gazileri, dul ve yetimlerine 1 konut ile sınırlı olmak kaydıyla edilgen konut kredisinden kullanma hakkı bulunuyor. Toplu Ev İdaresi kadar ayrıca öncelik sıralamasına tarafından belirlenen adalet sahiplerine, bir konut ile sınırlı olmak kaydıyla yapılan konutlardan; yüzde10 peşin ve 240 ay vade sabit taksitlerle ev edinme imkânı veriliyor.
Sabah’tan Hazal Ateş’in haberine göre; Sosyal Güvenlik Kurumu, ücret indirimi ile emeklilik, vazife malullerine sağlanan haklara ilişkin merak edilen sorulara yanıt verdi. İşte 15 soru ve yanıtları:
1-Edilgen konut kredisinden kimler yararlanabilir?
Emekli Sandığı, Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu zarfında harp veya vazife malulü olmaları sebebiyle aylık bağlananlar, 15 Temmuz gazileri, dul ve yetimleri faizsiz ev kredisinden kullanım hakkı bulunuyor.
2-Krediden yararlanacak hak sahipleri arasında öncelik sıralaması nasıl işliyor?
Hak sahiplerinin talepte bulunması halinde ilk kez malulün kendisine, edilgen kredi hakkından yararlanmaksızın ölümü halinde dul eşine, eşi hayatta değilse veya evlendiyse çocuklardan birisine Toplu Konut İdaresi tarafından veriliyor. Yetim aylığı almakta olması kaydıyla talepte yer alan çocuklarına müştereken, bunlar olmadığında ilk önce anaya ya da babaya bir ev ile sınırlı olmak üzere veriliyor.
3-Krediden kullanmak için 'hak sahipliği belgesi' nereden alınıyor
Kredi kullanabilecek şahısların tayin alanına kadar Kamu Görevlileri Ödemeler Daire Başkanlığı, Bağımsız ve Hizmet Akdiyle Çalışanlar Daire Başkanlığı veya SGK il müdürlüklerine kullanım başvurması gerekiyor. E-devlet üzerinden "dingin konut kredisi ve TOKİ kampanya hak sahipliği belgesi başvurusu" bölü tıklanarak tatbik yapılabilir.
4-Kullanılan kredi borcu tahsilatı nasıl gerçekleştiriliyor?
Kredi yargı sahibi kadar ödeniyorsa aylığının dörtte biri oranında kesinti yapılıyor. Aylık bağlanmayan veya kesilen müşterek kredi açılmış çocukların geri ödemelerinde ise, ödemenin başladığı tarihte aylığa bağlanan çocukların geri ödemeye olarak tahsil edilen aylığının 4'te birinin yüzde 25 fazlası aylık taksit kabul edilir ve borç bitene değin adalet sahibi çocuk tarafından bankaya yatırılır.
5-Borç bitmeden aylığı kesilenler veya aylık almayan adalet sahipleri nasıl ödeme yapacak?
Sosyal Emniyet Kurumu, kredi kullananlardan her ne suretle olursa olsun aylığı kesilenlerin aylıklarının kesildiğini ve bakiye borç tutarını Ziraat Bankası'na bildiriyor.Kurumdan aylık almayan, kamu kurum statüsünde olmayan bir yerde çalışan kredi kullanıcılarının bakiye kredi borcu, kurumdan almış olduğu son aylığının 4'te birinin yüzde 25 fazlası aylık taksit kabul edilerek her ayın yirminci günü akşamına dek bankaya krediyi kullananlar göre yatırılıyor.
6-Edilgen konut kredisi haricen konut edindirmede sağlanan rahatlık var mıdır?
TOKİ konut satmak kampanyaları düzenlenmekte olup kapsama giren ve öncelik sıralamasına kadar belirlenen adalet sahiplerine, bir konut ile sınırlı olmak kaydıyla yapılan konutlardan; yüzde10 peşin ve 240 ay vade sabit taksitlerle ev edinme imkânı veriliyor.
7-Eğitim öğretim yardımından kimler faydalanabilir?
Eğitim ve öğretim yardımı, öğrenimi devamlı, vazife ya da harp malullüğü aylığı alanların, erbaş ve erlerin, emniyet korucusu ve sivillerin kendilerine ve çocuklarına ödeniyor.
8-Eğitim yardımı için nereye kullanım yapılıyor?
Eğitim ve öğretim yardımı ödemeleri yılda bir defa elde etmek üzere, kullanım şartı aranmaksızın 1 Eylül-31 Aralık tarihleri arasında YÖK ve MEB sistemlerinden öğrenim durumu ve seviyesi saptama edilen yargı sahiplerine toptan ödeniyor. Istek e-Devlet üzerinden "Eğitim Öğretim Yardımı Talebi" bölümünü tıklayarak da gerçekleştirebilir.
9- Ilave ödeme (tütün ikramiyesi) kimler faydalanabilir?
Harp ya da vazife malullüğü (gazi) aylığı bağlananlarla bunların yargı sahiplerine (dul ve yetimlerine), bu kapsamda olup da yeniden çalışmaya başlamaları nedeniyle maaşları kesilenlere her yıl ek ödeme (tütün ikramiyesi) veriliyor. Yılın birincil üç ayında 1 Ocak tarihinde belirlenen memur maaş katsayısı esas alınarak ödeniyor. Ek ödeme ödenmesi müracaata ast bulunmuyor.
10-Meskenlerde kullanılan elektrik, su tarifesinde indirimden kimler faydalanabilir?
Vatani hizmet tertibinden aylık alanlar, vazife ve harp malulleri ve bunların dul ve yetimleri uygulamadan faydalanabilir. SGK, Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Millet Görevlileri Emeklilik Daire Başkanlığı'na dilekçeyle başvuru edilmesi gerekiyor.
11- Emeklilik için ücret indiriminden kimler yararlanabilir?
Sıhhat sorunları nedeniyle işe gitmek de zorlananların emeklilik işlemlerinde bazı ayrıcalıklar tanınıyor. Bunların başında gelir vergisi matrahından yapılan indirimler geliyor. Şeker hastası veya astım hastası olanlar da afiyet kurulundan alacağınız yeterlilik raporu ile aidat indirimine başvurabiliyor. Alınacak vergi indirimi ile SGK'ya yapacağınız kullanım sonucunda da erken emekli olunabilir. Alıştırma gücünün en az yüzde 80'ini kaybetmiş olan çalışanlar birinci derecede engelli, minimum yüzde 60'ını kaybedenler ikinci derece engelli, asgari yüzde 40'ını kaybedenler de üçüncü derece engelli sayılıyor. Bu oranlara tarafından gelir vergisi matrahından indirim sağlanan çalışanlara emeklilik için zorunlu sigortalılık süresi, prim gün sayısında farklı koşullar uygulanıyor.
12-Ödenti indirimi ile emeklilik şartları neler?
Ödenti indirimi alarak SGK'ya başvurup emeklilik başvurusunda bulunacaksanız sırası ile sigortalı olarak bir kurumda çalışılması, sağlık kurulundan minimum yüzde 40 engelli raporu alınması ve aidat dairesinden ödenti muafiyetine hak kazanılması gerekiyor.
13- Vergi indirimi uygulaması nasıl işliyor, faydalanmak için nereye başvuruluyor?
Kendisi, eşi veya çocuğu yüzde 40 veya daha artı oranda engelli olanlar, engelli sağlık durumu raporu ile ast bulunduğu iş yerinin ücret dairesine başvurarak engelli indirimi hakkı elde edebiliyor. İşveren kendisine ücret dairesinden iletilen bu yazıya istinaden engellilik oranına kadar çalışanın bordrosuna gelir vergisi matrahından engelli indirimi tutarını düşürüyor. Bu Nedenle çalışanın vergisi daha düşük bir matrahtan hesaplanıyor, ay sonunda çalışanın ücretine yansıtılıyor.
14-Sigortalılık başlangıç tarihi dikkate alınıyor mu?
Engelli indiriminden yararlanan işçilerin (kendi engelli olmak şartıyla) erken emekli olma hakkı bulunuyor. Bu haktan yararlanabilmek için çalışanın ilk sigortalılığının 1 Ekim 2008'den önce başlaması, 15 sene sigortalılık, 3 bin 600 prim gün şartını gerekiyor. İkinci ve üçüncü derece engellilerde ise sigortalılık yılı ve prim günü şartı birincil işe antre tarihine göre istikrarsızlık gösteriyor.
15-Aidat indirimi sorgulamasını nereden yapılabilir?
Engelli aidat indirimi sorgulama sayfasına giriş yapılarak kimlik numarası ve soyadı ile ücret indirimi başvurusu sorgulanabilir. Merkez Sağlık Kurulu'nca tespit edilen egzersiz gücü kayıp oranlarına göre belirlenen engellilik dereceleri Kazanç İdaresi Başkanlığı tarafından engellinin başvurduğu Ödenti Dairesi Başkanlığı'na ya da defterdarlığa bildirilir.
