İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) öğretim üyeleri, Marmara Denizi’ni korkutma eden müsilaj (deniz salyası) sorununa ilişkin saptama ve mümkün çözümleri taşıyan teknik bir değer biçme raporu açıkladı. Raporda, İTÜ Uydu Haberleşme ve Uzakta Idrak Merkezi (UHUZAM) tarafından sağlanan uydu görüntülerine de yer verildi.
Gazete Duvar'da yer alan habere kadar, İTÜ öğretim üyelerinden Prof. Dr. İsmail Koyuncu, Prof. Dr. İzzet Öztürk, Prof. Dr. Mustafa Yanalak, Prof. Dr. Özcan Arslan, Doç. Dr. Ebru Dülekgürgen, Doç. Dr. Mustafa Kâinat Erşahin ve Dr. Öğr. Üyesi Türker Türken’in raporunda, Marmara Denizi havzasındaki belediye atıksularının yüzde 53’ünün mekanik temizleme, yüzde 42’sinin ileri biyolojik (C, N, P giderimle) arıtma, yüzde 5’inin ise biyolojik (C, kısmi N, P giderimli) temizleme sonrası denize deşarj edildiği belirtildi.
Marmara Denizi ve İstanbul Boğazı’nda yürütülen modelleme çalışmaları sonuçlarına göre, alıcı ortamın yüzme su sporları ve balıkçılık gibi amaçlarla kullanımının sağlanması için, ilk kez İstanbul edinmek üzere Marmara’ya yapılacak tüm noktasal atıksu deşarjları öncesi biyolojik C, N ve P giderimli temizleme uygulanması önerildi.
Raporda 10 maddede müsilaj sorununa çözüm önerileri de şöyle sıralandı:
1. Marmara Denizi’ni, Boğazları ve deniz bağlantılarını içine bölge Marmara Havzası bir bütünüyle ele alınıp değerlendirilmelidir.
2. Marmara Denizi’nde müsilaj yaradılış süreçlerini arttıran kirletici yüklerinin azaltılması için disiplinlerarası bilimsel temelli olarak bir teşebbüs uygulanmalı ve üniversite-ulus-sanayi-özel sektör-STK işbirlikleri geliştirilmelidir.
3. İleri Biyolojik AAT çıkış sularının en fazla oranda kentsel yeşil alanların (varsa tarım alanlarının) sulamasında ve/ya da endüstride kullanılarak, Marmara’ya verilen atıksu miktarının azaltılması sağlanmalıdır.
4. Atıksu temizleme tesislerinde geri kazanıma öncelik verilmelidir. Bu kapsamda yenilikçi, eksik yer kaplayan ve enerji verimliliği yüksek atıksu arıtma proseslerinin uygulanmasına geçilmelidir.
5. OSB ve tekil sanayi tesislerinin etkin izleme ve denetimlerle öncelikli ve güvenli olmayan maddeleri belediye kanal şebekesine deşarj etmeleri önlenmelidir.
6. Marmara Denizi üstteki tabakasında ekolojik şartların oluşumu desteklenmelidir. Karadeniz, Marmara ve Ege Denizi arasındaki balık göçüyle balık sığınma/yumurtlama alanları korunarak bu bölgelerin sürdürülebilirliği sağlanmalıdır.
7. Su kalitesi kesintisiz takip edilmeli, evsel ve endüstriyel AAT deşarjlarının izleme, kontrol ve yaptırım kapasitelerinin geliştirilerek, standartlara uygun bir şekilde işletilmeyen tesislere caydırıcı yaptırımların uygulanması ile izleme verilerinin paylaşımı sağlanmalıdır.
8. İleri biyoloji ile ilgili atıksu temizleme tesislerinin işletiminin, uzman özel sektör firmalarınca, en az 8-10 yıllık sözleşmelere dayalı olarak işletilmeleri yaygınlaştırılmalıdır.
9. Özellikle müsilaj ve kirlenmenin izlenmesi için bambaşka mekânsal ve zamansal çözünürlüklerde uydu görüntüleri tedarik edilmelidir. Aktif uydu sistemleri incelenerek çalışmalara entegre edilmelidir.
10. Marmara Denizi ve Havzası için karar yardım sistemi olarak da hizmet edecek dinamik bir Coğrafi Bilgi Sistemi (CBS) kurulmalıdır. Marmara Denizi ve etkileşimde olduğu alanlar hakkında sürekli olarak güncel veri üretilmeli, bu alanlardaki yapılaşma ve meydana gelen değişim belirlenmeli ve Marmara Denizi ekosistemine olan etkiler ortaya konulmalıdır.
