Emlak vergisinin belirlendiği rayiçteki astronomik oranlar sebebiyle 1.000 TL vergi ödeyen bazı mülk sahipleri, 7-8 bin liralık yükümlülükle karşısında karşıya kaldı. ‘Pandemi şartlarında alınan haraç gibi karar iptal edilsin’ tepkileri yükseldi.
Karar'dan Ali Yıldırım'ın haberine kadar dört yılda bir belediyeler bünyesinde toplanan takdir komisyonları, cadde cadde arsa metrekare değerlerini belirliyor. Bu rayiç, emlak vergisinin belirlenmesinde dikkate alınıyor. Birim bazlı artışlar enflasyon oranında yapılırken bu sene toplanan komisyonlar, fazladan değerinde artışı takdirinde bulunarak kimi bölgelerde yüzde 800’lere varan oranlar oluşturdu. Komisyonların çalışmasında, partilerin oy oranlarının kıstas olarak gözetildiği bahis edildi.
VATANDAŞIN BİR AY İÇİNDE İTİRAZ ETME HAKKI VAR
Metrekare fiyatları katlanınca emlak vergilerinde beş kata meydana çıkan artışlara da kapı aralandı. 30 Haziran’da muhtarlıklara asılan rayiç değerlerine vatandaşların itiraz edip konuyu yargıya taşıyabileceği belirtildi. İş yeri sahiplerinden konut sahiplerine 84 milyonu ilgilendiren değişim ağız dalaşı konusu oldu. Gayrimenkul Değerleme Uzmanı Ahmet Büyükduman “Çoğu belediyenin elinde yalnızca emlak vergisi kaldı. Kaynak sıkıntısı çekilmesi bu artışta bir etmen” dedi.
EMLAK VERGİSİNDE 7-8 KAT ARTIŞ
Çoğalan enflasyon ve geçim sıkıntısı her geçen gün vatandaşın cebini azıcık daha daraltırken, şu anda de yeni ücret yükleri yola çıktı. Takvim emlak vergisi karşı belediyelerin belirlediği oranlarda yüzde 800’lere yakın artışlar görüldü. Belirlenen bu astronomik oranlarla yılda 1000 lira emlak vergisi ödeyen mülk sahibinin borcu 5 bin liralara ulaştı. Alınan bu karara vatandaşlar tepki gösterirken, maksimum yüzde 50 olan kanun çabuk unutuldu.
Türkiye’de milyonlarca aidat mükellefi bulunuyor. Devletlerin en büyük gelir kalemlerinden biri olan vergi tarafında, vatandaşlar tonlarca aidat yükü ile karşısında karşıya kalıyor.
Emlak vergisi de bunların başında geliyor. Emlak vergileri taşınmazın il, ilçe ya da semtine tarafından belirleniyor. Rayiç bedel üzerinden hesaplanan ücret, arsa üstünde yer alan konutun metrekaresi ve konumuna dek çeşitlilik gösterebiliyor.
Varlığının çeşidine tarafından oransal olarak hesaplanan sistemde, konutlar ve araziler için bu oran rayiç bedelin yüzde 1’i dek. İş yerleri gibi öteki binalar için yüzde 2, arsalar için ise yüzde 3 oranında vergi ödemesi yapılıyor. bundan başka her yıl bitmiş değerleme oranına tarafından emlak vergisinde artışlar gerçekleşiyor. 2020 yılı için bitmiş değerleme oranı yüzde 9,1 olarak hesaplandı.
Emlak vergisi büyüme oranı, mükelleflerin yapı, arsa ve arazilerinin 2021 yılı aidat değerleri, 2020 yılı ödenti değerlerinin, bu yıla ait yeniden değerleme oranının yarısı olan yüzde 4,5 oranında artırılmasına karar verildi.
Keza bu bedele 4 sene bir belediyeler bünyesinde toplanan takdir komisyonları ana artışı yapıyor. Komisyonlar taşınmazların sokak sokak, arsa arsa metrekare değerlerini belirliyor. Birim bazlı yapılan çoğu artış her yerde değerlendirme usulünde enflasyona kadar yapılırken, belediyelere ait komisyonlar daha pozitif bedel artışlarına imza atıyor.
Bazı bölgelerde yapılan artışlar yüzde 800’leri bulurken, bazılarına da yüzde 100’lük yükselişler yansıtılıyor. Yaşanan astronomik oranlar sebebiyle 1000 lira emlak vergisi ödeyen vatandaşın borcu diğer sene 5 bin liralara dek çıkıyor. Bu farkların fiilen birçoğu taşınmazın satın alınırken tapu üzerinde olan bedelle gerçek bedeli arasındaki farktan kaynaklanıyor.
Bugün 500 bin liralık bir daireyi tapuda 100 bin liraya alındığını uygulamak hiç de zorlama yok. Merkezi idarelerin bonkör davranmadığı kaynaklara bakınca da belediyeler çareyi emlak vergilerinde arıyor. Tapuda düşük gösterilen taşınmaza en başta tedbir alınmaz iken sonra yapılan yüzde 400-500’lük artışlar vatandaşın ayaklanma etmesine neden oluyor. 1000 lira emlak vergisi ödeyen vatandaş kurul kararıyla değişik sene 5000 bin liraya değin yapılan artışı görür görmez soluğu itiraz merci olan kurumlarda alıyor.
'İRADE KISIYOR BELEDİYELER KAYNAK SIKINTISI ÇEKİYOR'
Konu hakkında Karar’a değerlendirmelerde yer alan Gayrimenkul Değerleme Uzmanı Ahmet Büyükduman “Bunu bir heyet belirliyor. Fakat belediye başkanlarının etkisi daha kuvvetli. Eskiden piyasa değerlerine yakın rayiçler ibraz edilirdi. Lakin sonrasında işler değişti. 1 milyonluk konutun değeri tapuda 200 bin lira gösterildi.
Bu Nedenle gerçek bedel yıllar her tarafında düşük kaldı. Belediyeler bunu fazla fazla artırmıyorlar seçmen oldukları için. Bence bu gerçek rayiç değerine getirilmeli belediye hakkı olanı almalı. Bir Takım belediyeler kaynak sıkıntısı çekiyor. Merkezi irade bonkör davranmıyor. Birçok belediyede elinde sadece gelen emlak vergisi kaldı.
Kaynak sorunu bu oranları yukarı çekiyor. Yaşanan artışlara karşın değerler hala piyasanın aşağıda. Gerçekten 1 milyon liralık değeri olan bir taşınmazın tapuda gösterilen 200 bin TL’lik layık aleyhinde yapılan yüzde 100’lük yükselme bile vatandaşa ne oluyor dedirtti. İlçe sınırları olan yerlerde değişikler oluyor. Misal belirlemek icabında Şirinevler ile Ataköy’ün bedelleri bir birinden epeyce farklı. Arada yalnızca bir daire var” dedi.
'BİN LİRANIN ALTI VERGİ DEĞERİNE DAHİL EDİLMEZ'
Anayapı GDD A.Ş. yetkilisi Gökhan Öztürk ise durumu şöyle özetledi:
“Emlak vergisi ödenen yapı, arsa ve arazi gibi taşınmazlara ait ücret değerinin belirlenmesinde ise arsa ve arazilerin metrekare başına düşen birim fiyatları her yerde değerleme oranı ile birlikte dikkate alınır. Ödenti Usulü Kanunu’na kadar takdir komisyonları kadar 4 senede bir edinmek üzere arsa ve arazilere yönelik en düşük metrekare birim fiyatları, belirli olan baştan değerlendirme oranı üzerinden saptanır. Yönetmeliğe tarafından 1000 TL’nin altında kalan küsurlu rakamlar ödenti değerine dahil edilmez. Kanuna göre bir gayrimenkulün vergi bedeli, taşınmazın kazanılmasını peşine düşüp takip eden sene ile beraber, her yıl bir önceki yılın ödenti değerinin, o sene için belirlenen her yerde değerleme oranının yarısı miktarında artırılmasıyla bulunur.”
'NE DEĞIN AZ O KADAR FAZLA PARA'
İddialara kadar, yapılan ödenti çoğalma bedellerinde mahalle sakinlerinin oy potansiyellerine de bakılıyor. Dört yılda bir belediyeler bünyesinde toplanan takdir komisyonları, sokak cadde arsa metrekare değerlerini belirliyor. Bu rayiç, emlak vergisinin belirlenmesinde dikkate alınıyor.
Birim bazlı artışlar enflasyon oranında yapılırken bu sene toplanan komisyonlar, fazladan değer artışı takdirinde bulunarak kimi bölgelerde yüzde 800’lere varan oranlar oluşturdu. Komisyonların çalışmasında, partilerin oy oranlarının kriter olarak gözetildiği bahis edildi. Belediyelerin eksik oy aldığı mahallelerden daha artı rayiç bedel çıkardığı da söylenenler aralarında.
İTİRAZ HAKKI VAR YARGIYA TAŞINABİLİR
Metrekare fiyatları katlanınca emlak vergilerinde beş kata meydana çıkan artışlara da kapı aralandı. 30 Haziran’da muhtarlıklara asılan rayiç değerlerine vatandaşların itiraz edip konuyu yargıya taşıyabileceği belirtildi. İş yeri sahiplerinden ev sahiplerine 84 milyonu ilgilendiren değişiklik kavga konusu oldu.
YÜZDE 50’LİK KANUN KISA SÜRELİ MİYDİ?
Yaklaşık 4 yıl önce Emlak Vergisi Kanunu uyarınca 4 yılda bir hesaplanan emlak vergisi oranlarında 2018 yılı için öngörülen bedellerin eskiye oranla 4- 5 katına çıkması, bazı belediyelerin özellikle mega projelere yakın lokasyonlarda astronomik değerinde artışlarına gitmesiyle yapılan itirazlar, hükumet kanadında kabul fark etti.
Bitmiş değerlendirme oranının yüzde 50 fazlasının geçilemeyeceği, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda görüşülen Bazı Vergi Kanunları ile Kanun ve KHK’larda değiştirme yapan tasarıda kabul edildi. Ama bugün yapılan artışlar yüzde 50’nin üzerinde kaldı.
KONUT İLE TİCARİ ALAN ARASINDA BÜYÜK FARKLAR OLUYOR
Değerli konut vergilerinin de bunun üzerinden yapıldığını anlatan Ahmet Büyükduman, bazı belediyelerin oy potansiyeline kadar de hareket ettiğini söyledi.
Büyükduman “Bazı belediyeler sokakların vatandaşların oturduğu yerlerde süper düşük fakat AVM’lerin olduğu yerlerde epeyce yüksek belirleniyor. Ticari yerlerin vergileri yüksek yapılıyor. Mahallelerde sokaklarda oy oranı yüksek. Lakin ticari alanlarda oy oranı düşük” yorumunu yaptı.
Kaynak: www.patronlardunyasi.com URL: https://www.patronlardunyasi.com/haber/-Koca-el-cebimizde-Yuzde-800-lere-varan-artis/253021
