TÜROFED Başkan Yardımcısı Mehmet İşler: Mart ayındaki gevşemenin turizme faturası ağır oldu. Kum saati tepetaklak oldu. Rezervasyon akışları durdu. Turizm sektörünün 2021’i kaybetme riski var. Yardım olunmazsa tesislerde ciddi yaprak dökümü olacak. Türkiye Otelciler Federasyonu (TÜROFED) Başkan Yardımcısı ve Ege Turistik İşletmeler ve Konaklamalar Birliği (ETİK) Başkanı Mehmet İşler, acilen tüm otellerin borçlu olduğunu, kenara koydukları parayı da 2020’de tükettiklerini söyledi. İşler, “2021’de bu gemiyi 2022’nin turizm sezonuna yüzdürebilmeleri gerekecek. Takviye verilmezse geminin yüzdürülmesi güç. Sektörün önemli finans riski var. Çoğu tesis yok pahasına bilhassa Körfez ülkelerindeki finans şirketlerinin birer avı haline gelecek” uyarısında bulundu. Geçen yıl açılmayan otellerin bu sene açılacağını, 20 milyon turist gelse dahi turizmcinin 2020’yi arar olacağını vurgulayan Mehmet İşler ile 12 bin tesis ve 1 milyon 250 bin kişiye doğrudan doğruya istihdam sağlayan konaklama sektörünün yaşadığı derin krizi konuştuk. - Olağan şartlarda turizm sezonu nisanda başlıyordu. Şimdi her yer kapalı. Ne süre başlayacak sezon? Turizm sektörü, 2021 Mart başında çok umutla bakıyordu, hatta 2020’den daha iyi bir yıl olabilirdi diyorduk. Fakat martta yasakların kalkması, restoranların açılmasıyla kum saati başaşağı oldu. Sahada karamsarlık başladı. Geldiğimiz nokta itibarıyla rezervasyon akışları durdu. Mart ve nisan ayında iptaller gelmeye başladı. Ağır bir bedel ödedik. Nisan ayında kısa çalışma ödeneğinin (KÇÖ) de biteceği açıklanınca sektörde birçok eleman başka alanlara kaydı. Biz Cumhurbaşkanı’na gidip gelişen olgu ve vefat sayıları bugünden yarına düşmeyeceği için bu sezonu kaybetmekle karşı karşıya olduğumuzu ilettik. Eğer sezonu kaybetmek yerine bayramı kaybetmek bunun bedeli olacaksa bayramı feda edelim dedik. Daha Sonra KÇÖ uzatıldı, en azından çalışanlarımızı tutma şansına sahip olduk. HAZİRANI DA KAYBETTİK - 18 gün sokağa çıkma yasağı gelince turizm sektörü için umutlandınız mı? hemen rahatlama pozisyonunda değiliz. Mart ayı başında biz milletlerarası tur operatörleriyle konuştuğumuzda bizimle çalışabilmeleri için 100 bin vakada 20 ölü sayısını kriter olarak görüyorlardı. Bizim ölü sayımız 250-300’lerde. İstanbul’da Şampiyonlar Ligi finali yapılacaktı. İngiltere ansızın Türkiye’yi kırmızı listeye aldı. İyimser hava kendini bitmiş kötümserliğe bıraktı. İngiltere ile yakaladığımız olumlu hava acilen bekle gör durumuna geçti. Onlarla konuştuğumuzda iyi senaryoya göre en erken gelişlerin temmuz başında olacağını söylüyorlar. Zaten temmuzdan önce Almanya’dan ya da herhangi bir Avrupa ülkesinden uçuş beklemiyoruz. Yani haziran ayını da kaybetmiş gibi görünüyoruz. Ağustosta Rusya ve diğer ülkeler gelmeye başlarsa ne âlâ. Bunlar iyi akıcılık. Mart ayındaki vaka ve ölüm sayılarının artmasından nedeniyle turizm sektörünün bu sezonu kaybetme riski var. - Yani umut yok gibi. Eğer şu andaki olgu ve ölüm sayısını kapanmanın biteceği 17 Mayıs’a kadar düşürebilirsek, aşılamayı artırabilirsek bile en erken turist gelişleri haziran ayı ortasını veya sonunu bulur. Aşılamaları hızlandırırsak iyi ihtimalle yabancı turist Temmuz 15 gibi gelmeye başlar. Bu da turizmcinin istediği rakamlar olmaz ve umudu var diye göstermez. Mart ayındaki gevşemenin turizme faturası ağır oldu. Halbuki biz nisan ayı gibi sezona başlarız diye planlıyorduk. 2020’Yİ ARAYACAĞIZ - Geçen yıl açılmayan çoğu otel vardı. Bu yıl cümbür cemaat açıyor mu? Geçen yıl açmayan tesisler de bu yıl açılıyor. Açılacak tesis sayısı daha çok fakat turist sayısı ne olacak kesin yok. Geçen sene 16 milyon turist gelmişti, bu sene 30 milyon hedefleniyor. Diyelim ama 20 milyon geldi, açılan otel sayısıyla oranlarsak turizmci 2020’yi de arar olacak. Çünkü 2020’de açmayanlar birikimlerini yediler, 2021’de bu gemiyi 2022’nin turizm sezonuna yüzdürebilmeleri gerekecek. Sektörün bu gemiyi yüzdürebilmesi için devletin turizm sektörünü öncelikli sektör ilan etmesi, destek ve teşvikler vermesi gerekiyor. Bu yapılmadığı ve yeni bir finans modeli geliştirilmediği takdirde 2021 sezonundan daha sonra birçok turizm tesisi zorda kalabilir, el değiştirebilir. - Zora girecek 2 bin işletmeden bahsediliyor... Bu azıcık da hükümetin alacağı tedbirlere bağlı. 2021 sezonunu nasıl geçireceğimizi bilmiyoruz. Eğer daha kötü giderse rakamlar da fena olur. Bu rakamlar ancak kasım ayı gibi belli olur. OTELLER, KÖRFEZ SERMAYESİNE GEÇER - Sektörde borçluluk ne düzeyde? hemen sektörde tüm tesisler borçlu. Tesisler kenara koydukları parayı 2020’de yedi, 2021’de ise her tarafta sistemi ayağa kaldırabilmek için krediler aldı. Elektriğe, doğalgaza, gıdaya önemli zamlar geldi. Bunlarla da baş yapabilmek için maalesef kredi aldılar. Avrupa ülkeleri turizmi öncelikli sektör kategorisine aldı ve çoğu hibeler verdi. Biz ise daha fazla borçlandırıldık. Bu şart rakiplerimize karşı da belimizi büktü. Bankalar zaten sağlam işletmeye kredi veriyor. Zorda olan otelleri kimsenin düşündüğü yok. Sektörün ciddi finans riski var. Bu finans yüküyle 2021 sezonuna giriyor. Eğer tesisler umduğunu bulamazsa 2022’de ciddi bir yaprak dökümü gibi gidecekler. Birçok tesis yok pahasına özellikle Körfez ülkelerindeki finans şirketlerinin birer avı haline gelecek. Bu da çok can sıkıcı. Yüzde 98’i ulusal olan bu sektör belki de ciddi bir yaprak dökümüyle Körfez ülkelerinin eline geçecek. Turizm, 61 emrindeki sektörü besliyor. Turizm sektörünün hapşırması, öteki sektörlerin grip olması demektir ki bu domino etkisi yaratacaktır. Bilhassa çek, vadesi gelen borçlar ve kredi geri ödemeleri yapılamayacak. Bu da ciddi ekonomik keşmekeş yaratacak. - şimdi tesislerin büyük kısmı kapalı, ödenti ödemeleri sürüyor. Destekler olmazsa ne olacak? Rakiplerimiz aidat ödemeleri yapmadığı gibi üstüne üstelik hibeler alıyor. Biz Turizm Geliştirme Ajansı’nın kestiği katkı payını, muhtasar vergiyi, kurumlar vergisini, KDV’yi ve birçok diğer vergiyi ödüyoruz. Geride kalan 16 ay içinde biz sadece 3 ay çalıştık. Kendi kaynaklarımızı tükettik, borçla götürdük. Hemen bunun üzerine 6 ay daha koyarsak 22 ay edecek. Eğer bu dönemde de 3 ay çalışırsak 22 ayda 6 ay çalıştık anlamına gelecek. 6 ay çalışıp 22 ayı kurtaramazsınız. PLAN YERINE GETIRMEK İMKÂNSIZ - Plan yapabiliyor musunuz? Hayır hiçbir şey yapamıyoruz. Önümüzü göremiyoruz. 17 Mayıs’ta kapanma bitecek mi onu bile bilmiyoruz. Eskiden kısa, uzun, orta vade plan yapardık. Kısa vade dediklerinde 6 ay, orta vade dediklerinde 2 yıl, uzun vade dediklerinde biz 5 yılımızı planlıyorduk. Şu Anda bize kısa vade 15 gün, orta vade 2 ay, uzun vade dediklerinde 6 ay yapabiliyoruz. Pandemiden önce ocak-şubat aylarında miktar şirketlerini çağırırdık. 2021’de 100 ton dana karkas, 100 ton tavuk etap, 100 bin şişe rakı, şarap, zeytinyağı alıyorum derdik. Çeklerini yazardık, paralarını öderdik ve hiçbir fiyat hareketinden etkilenemiyorduk. Hemen otelime et alsam ne olacağını bilmiyorum oysa. Haziran ayında otel açılacak mı, temmuzda yabancı turist gelecek mi bilmiyorum. Lakin yarın oteli açtığımda haydi et alıyorum dediğimde 5 lira olan etin fiyatı 8 liraya çıkıyor. - Tedarikçilere para ödenebiliyor mu? Geçen yıl birçok tesis tedarikçilerine ödemelerini yapamadı ve bu seneye devretti. Yani şart fazla güç. YENİ BİR FİNANS MODELİ YARATILMALI - Oteller yüzde kaç dolu olursa ayakta kalabilecek? Yüzde 50 doluluk olduğunda başa baş gider. En ağır bedeli turizm ödedi. Ama bu sektöre özel destekler verilmedi. Turizm acil ve öncelikli sektör olmalı. Bir turizm tesisi bir dükkân gibi değildir. Restoranı kapatın dediğinizde sandalyeleri tekrar tekrar koyar, şalteri indirir, kapıyı kilitler çıkar. Yarın açıyorum dendiğinde de kazanç açar. Lakin oteli kapatıyorum dediğinizde malzemelerin toplanması, çalışanların gitmesi bir ayı buluyor. Haydi açıyorum dediğinizde de 1 ayda açamıyorsunuz. Ayrıca oteller kapalıyken de önemli giderleriniz oluyor. - Ne cins maddi destekler bekliyorsunuz? Sektör finans kaynağına ulaşabilmeli ve yeni bir finans modeli yaratılmalı. Durumu fena olanların can suyuna ulaşabilmesi lazım. Vergiler hiç alınmamalı. KÇÖ de 2022 yılı başına kadar devam etmeli. 2 yıldır tesislere bakım ve onarım yapılmadı, bunun için uzun vadeli yatırım kredileri verilmeli. 2019’da bu sektör, 52 milyon turist ve 40 milyar dolar kazandırdı. Bundan Böyle tek bir çatı aşağıda turizm yasasının çıkması gerekli. - Maliyetler arttı dediniz, sezon açılırsa oda fiyatlarına zam yapılacak mı? Hayır hayır, nerede o kadar bir talih. Şehriban Kıraç/Cumhuriyet Kaynak: www.patronlardunyasi.com URL: https://www.patronlardunyasi.com/haber/Oteller-zordu-Bircok-tesis-yok-pahasina-Korfez-sermayesine-gecer/250281